Astronomy in Sixteenth-Century Istanbul: Taqi al-Din ibn Ma'ruf (d.1585) and his unfinished astronomical handbook Sidrat al-Muntaha

Abstract

Dit proefschrift is gewijd aan de Sidrat al-Muntahā, een nog niet gepubliceerd werk geschreven door Taqī al-Dīn ibn Maʿrūf (1526-1585 n.C.), een van de belangrijkste ingenieurs en astronomen uit de Ottomaanse periode en de oprichter van een observatorium in Istanbul. In dit proefschrift bieden we een kritische editie van de Arabische tekst, een Engelse vertaling en een technisch commentaar op de vierde en vijfde verhandeling van de Sidrat al-Muntahā, het astronomische handboek (zīj) dat hij begon te schrijven aan het observatorium, gebaseerd op zijn nieuwe waarnemingsgegevens. We bieden ook een analyse van Taqī al-Dīn's tabellen. In de biografie hebben we enkele nieuwe bronnen opgenomen en we hebben ook geprobeerd de sporen van Taqī al-Dīn in Europa in de 17e eeuw te vinden. Ons onderzoek toont aan dat Taqī al-Dīn een goede rekenaar was en een goede beheersing had van de antieke sterrenkunde. Hij was een groot bewonderaar van Ptolemaeus, die hij nauwgezet volgde, met name in zijn berekeningen. Hij was geen voorstander van de niet-Ptolemeïsche modellen die waren ontwikkeld door zijn voorgangers, die volgens hem weinig toevoegden aan de nauwkeurigheid. De Sidrat al-Muntahā is overgeleverd is een conceptversie die onvoltooid was. De kwaliteit van de tekst gaat tegen het einde toe sterk achteruit, waarschijnlijk als gevolg van de psychologische druk die Taqī al-Dīn ervoer. In het begin van de 18e eeuw was er in Istanbul hernieuwde interesse voor het werk van Taqī al-Dīn en een astronoom, wellicht Mustafa Zeki Efendi, legde zichzelf de moeilijke taak op om een editie van de conceptversie te maken. Dit resulteerde in een reeks kopieën van de tekst gemaakt door vooraanstaande leden van de Ottomaanse wetenschappelijke kringen in de 18e eeuw, min of meer op hetzelfde moment en in dezelfde omgeving.