Abstract
Sinds de 20e eeuw verandert het klimaat: de zeespiegel stijgt, de gemiddelde hoeveelheid neerslag neemt toe en er is een tendens naar extreme neerslag. Daarnaast is er een wereldwijde temperatuurstijging gaande door de toename in de uitstoot van broeikasgassen door menselijke activiteiten: het versterkte broeikaseffect. Door een stijging van de
... read more
temperatuur verschuiven temperatuurgrenzen naar het noorden en intensiveert de waterkringloop met veranderende klimaatpatronen als gevolg. Op planten en dieren heeft klimaatverandering directe effecten door
opwarming en indirecte effecten door een verandering in habitatkwaliteit. Populaties die zich niet aan deze veranderingen kunnen aanpassen zullen zich willen verplaatsen naar geschiktere gebieden.
Het Nederlands duingebied heeft, door de geografische ligging van zuid naar noord, hierbij een belangrijke potentiële corridorfunctie. Het gebied is echter versnipperd geraakt door de vele functies die het voor de mens moet vervullen. Het is onduidelijk of planten en dieren de snelheid waarmee de huidige temperatuurstijging plaatsvindt kunnen bijhouden. Stichting Duinbehoud heeft daarom de Wetenschapswinkel Biologie van de Universiteit Utrecht benaderd om hier onderzoek naar te doen. De stichting wil meer inzicht krijgen in de huidige verspreidingspatronen van planten en dieren in het duingebied.
Op grond van dit onderzoek worden de volgende aanbevelingen gedaan:
1) Ontsnippering: creëer droge bermen, oevers en houtwallen/ singels als belangrijke voorzieningen (voedsel, voortplanting) voor de migratie van dagvlinders. Voor libellen zijn, vooral door de te verwachten verdroging in het landschap door klimaatverandering, kleine droogvallende poelen als voortplantingsbiotoop noodzakelijk ter versterking van de populaties.
2) Aanpassing natuurbeleid: ontwikkel bufferzones rondom beschermde natuurgebieden. Flexibele voorschriften voor deze zones maken aanpassing van landgebruik en landruil mogelijk wanneer omstandigheden in de toekomst daarom vragen. Reguleer of beperk extra stressfactoren van buiten het natuurgebied reguleren of beperken, zodat de natuurlijke veerkracht van het systeem wordt verhoogd. Betrek juridisch onbeschermde natuur bij de ruimtelijke samenhang van natuurgebieden, zodat migratie en natuurlijke veerkracht van populaties worden gefaciliteerd.
3) Aanpassing ruimtelijk beleid: richt de ruimte die nodig is om in het kader van klimaatverandering water te bergen, zodanig in dat het tevens een functie voor migrerende soorten of tijdelijk leefgebied voor soorten kan bieden. Daarnaast kan klimaat onderdeel gemaakt worden van beleidsmiddelen als de Watertoets en de Milieu Effect Rapportage, zodat nieuwe ingrepen worden getoetst aan de klimaatbestendigheid van het gebied waar de ingreep is gepland.
4) Verder onderzoek: gedetailleerde analyse van bestaande data over de verspreiding van soorten op kilometerhokniveau is mogelijk en waardevol.
show less
