Wat wil de delta?: Uitzicht met inzicht: Neogeografische kaarten van het Nederlandse laagland in een toekomst met zeespiegelstijging

Abstract

Het klimaat verandert en dit zal de komende eeuw en ook daarna tot een hogere zeespiegel leiden. De snelheid en mate van stijging hangen af van de opwarming van de aarde, maar duidelijk is dat iedere graad opwarming een zeespiegelerfenis heeft van ongeveer 2.5 m. Nederland moet zich dus niet alleen sterk maken tegen klimaatverandering (mitigatie) maar moet zich ook aanpassen (adaptatie). Verschillende oplossingsrichtingen voor adaptatie zijn mogelijk, maar wat zou er gebeuren met de delta als we niets doen? Wat wil de delta eigenlijk zelf? Om meer inzicht te krijgen in hoe de Nederlandse delta zich van nature zou kunnen gaan gedragen bij een snellere en steeds hogere zeespiegel zijn twee kaartbeelden gemaakt waarin de lage delen van Nederland getoond worden na een zeespiegelstijging van 2 meter en na een stijging 5 meter. Hierbij is een passieve houding van het waterbeheer verondersteld waarbij langs kust, rivieren en in polders de huidige maatregelen worden voortgezet, maar niet aangepast aan de veranderende omstandigheden. Deze veronderstelling is niet gedaan met het idee dat dit het beoogde toekomstscenario is, maar om inzichtelijk te maken hoe het huidige landschap zou kunnen reageren op de veranderingen. Voor deze studie waren de hoogtekaart van Nederland en kaarten van de huidige landschapssituatie naar Vos et al. (2011, 2018) de basis. Bij de uitwerking van de +2 m en +5 m kaarten, ligt de focus op de reacties van het deltalandschap op de gestegen zeespiegel en de beweging van sediment door natuurlijke processen in het kustgebied, en daarnaast op de daaraan gekoppeld hogere waterstanden in de rivieren door opstuwing, en vernatting en plaatselijke verzilting van de polders door kwel. Gegeven alle aannames, zijn de +2 m en +5 m kaarten bruikbaar als ‘uitzicht’ op de toekomst en onderlegger voor de ontwikkeling van adaptatiescenario's.