Bestuurlijke vrijheidsbeneming bij rellen en demonstraties: De overheid tussen Scylla en Charybdis

Abstract

Vanaf de invoering in 2000 was vrijwel niemand blij met de regeling van bestuurlijke ophouding. Inmiddels biedt het Hof in Straatsburg meer ruimte voor preventieve bestuurlijke vrijheidsbeneming, vanwege het maatschappelijke belang dat de overheid voldoende effectief moet kunnen optreden tegen gewelddadige ordeverstoringen. Kortdurende preventieve vrijheidsbeneming in het belang van ordehandhaving kan rechtmatig zijn. Het Hof stelt echter talrijke eisen in het belang van de bescherming tegen willekeurige vrijheidsbeneming enerzijds en de vrijheid van meningsuiting en betoging anderzijds. De huidige regeling van bestuurlijke ophouding (artikel 154a en 176a Gemeentewet) staat nog steeds op gespannen voet met het EVRM en is praktisch onwerkbaar. Het is goed dat nagedacht wordt over aanpassing van deze regeling. Via een vernieuwde regeling van bestuurlijke vrijheidsbeneming zou preventief opgetreden kunnen worden tegen individuele relschoppers. Het zal echter lastig zijn om een regeling te maken die in het Nederlandse openbare-orderecht past.