Evalueerkunst: Een praktische toepassing van het publieke waarde perspectief op het evalueren van beleid

Abstract

In dit essay verkennen we daarvoor een andere taal en benadering: kunstzinnig evalueren. In deze benadering staan maatschappelijke thema’s centraal, en dan met name die onderwerpen waar het meeste spanning, buikpijn en trots omheen bestaat. Welke publieke waarden zijn daarbij in het geding, welke beweging zien we plaatsvinden, welke verschillende perspectieven en stemmen doen er daarbij toe, en hoe kunnen we dat scherp en prikkelend naar voren brengen? Uitgangspunt daarbij is dat de evaluatie de discussie en beweging niet temt of afsluit, maar juist opent en verder brengt. Dit essay bevat een manifest: daarin gaan we in op de noodzaak van een andere evaluatiebenadering en zetten we een aantal principes neer waar die aan moet voldaan. Naast de boekhoudkundige benadering van evalueren is wat ons betreft ook een kunstzinnige benadering van evalueren nodig als volwaardig instrumentarium. Vervolgens biedt het essay een praktische handreiking voor het ontwerpen, uitvoeren en beoordelen van evaluaties. Dit essay is geschreven op verzoek van het ministerie van OCW en in het kader van het onderzoeksprogramma Intelligent Bestuur. Met het essay sluiten we aan bij bestaande ontwikkelingen in het evaluatieveld, waar al jarenlang wordt gewerkt aan nieuwe methoden die maatschappelijke impact, maatwerk of publieke waarde centraal stellen, door een alternatief perspectief op evalueren te ontwikkelen.