Aanwezig, maar niet allesbepalend: Acties en invloed van big four accountants bij de ontwikkeling van accountancystandaarden

Abstract

Om meer duiding te kunnen geven aan de gevoelens die leven in de samenleving over de vermeende invloed van big four (B4) accountants in de accountingpraktijk, heeft de Commissie Toekomst Accountancysector aan USBO advies (Universiteit Utrecht) gevraagd hier onderzoek naar te doen. Het doel van deze studie is het inzichtelijk maken waar B4 accountants zich bevinden in het standaardisatieproces, alsmede het inzichtelijk maken wat hun invloed is op het beleid ten aanzien van de verslaggeving en de wettelijke controle. We hebben twee deelonderzoeken uitgevoerd. Het eerste onderzoek is gericht op het blootleggen van de feitelijke aanwezigheid c.q. participatie van de specifieke actoren in de belangrijkste internationale gremia. Het tweede deelonderzoek is gericht op het verhelderen van de dynamiek van het standaardisatieproces en het verkennen en duiden van de invloed van B4 accountants op de totstandkoming van accountancystandaarden. De kernbevinding van dit onderzoek is dat B4 accountants zeer aanwezig, maar niet allesbepalend zijn. B4 accountants zijn nadrukkelijk aanwezig in het standaardisatienetwerk. Maar liefst 25% van alle actoren is afkomstig van Deloitte, EY, KPMG of PWC. Deze actoren hebben expliciete connecties met relevante normstellende gremia. De verdiepende analyse maakt duidelijk dat B4 accountants een belangrijke bijdrage leveren aan het netwerk. Ze leveren kennis en expertise, financieren een groot deel van de kosten, en delen hun uitgebreide ervaring in de meest uiteenlopende praktijken. Dit onderzoek laat echter ook overtuigend zien dat B4 accountants niet allesbepalend, laat staan doorslaggevend zijn in de ontwikkeling van standaarden. Het standaardisatieproces betreft een genuanceerd proces waarin geen partij dominant is, waarin (deel-) perspectieven strijdig kunnen zijn, en waarin keuzes in de openbaarheid worden gemaakt en/of gedeeld.