Carte figurative des proportions statistiques entre les provinces du Roy.me des Pays-Bas

Abstract

Deze 'grafiek' is een vroege poging om de statistische verhoudingen tussen de verschillende provincies weer te geven. H. Sommerhausen volgt hierin het systeem van G. Hassel uit 1823 en gedeeltelijk dat van A. Crome. De gekleurde vierkanten stellen de achttien provincies van het Koninkrijk der Nederlanden voor (dat in 1827 nog het gehele oppervlak van de huidige Benelux omvatte). De oppervlakte van de vierkanten staat in verhouding tot de werkelijke oppervlakte. In de linkeronderhok is de oppervlakte in vierkante mijlen (1 vierkante mijl is circa 55 vierkante kilometer) vermeld, met de vierkantswortel uit die oppervlakte (deze wortel is het verhoudingsgetal voor de zijden van het vierkant). In de rechteronderhoek is het aantal inwoners van de betreffende provincie geschreven. Binnen het kleinste vierkant zijn achttien cirkels getekend, die de ''proportionele bevolking'' tonen. Hoe lager de bevolkingsdichtheid (vermeld in personen per vierkante mijl) hoe groter de cirkel. Een wiskundige relatie tussen de grootte van de cirkel en de bevolkingsdichtheid wordt niet gegeven. De getallen bij de cirkels hebben de volgende betekenis: 1. het aantal districten per provincie (links), 2. het aantal afgevaardigden van die provincie in de Staten-Generaal (rechts), en 3. de rangorde van de provincie in de opsomming, gemaakt in de grondwet (het romeinse cijfer onder).