Zonder gevoel geen taal

Abstract

Onderzoek naar taal en communicatie heeft zich in het verleden veel te veel gericht op taal als systeem om berichten te coderen, een soort TCP/IP (netwerkprotocol voor communicatie tussen computers). Dat moet maar eens veranderen, stelde prof. dr. Jos van Berkum, hoogleraar Discourse, Cognitie en Communicatie, in zijn oratie die hij op 30 september hield aan de Universiteit Utrecht. Hij pleit voor meer onderzoek naar de sterke verwevenheid van taal en gevoel. Wat hebben taal en gevoel met elkaar te maken? Op het eerste gezicht wellicht niet zo veel. Natuurlijk kunnen we taal gebruiken om iemand te vertellen hoe we ons voelen, of te beschrijven hoe anderen zich voelen. Maar is dat alles? Zo ja, dan hebben taal en gevoel ongeveer net zo veel met elkaar te maken als taal en vakantie: je kan er over praten. Van Berkum laat zien dat taal en gevoel in ons brein veel sterker met elkaar verweven zijn dan dit. In een wereld zonder vakanties is taal nog steeds prima denkbaar. Maar in een wereld zonder gevoelens blijft er van taal niet veel over.