Een varken voor iedereen: De modernisering van de Nederlandse varkensfokkerij in de twintigste eeuw

Abstract

De Nederlandse varkensfokkerij heeft gedurende de twintigste eeuw een grote metamorfose ondergaan. Van een bijzaak op de meeste boerderijen die maar weinig mensen serieus namen tot een van de belangrijkste takken van de Nederlandse veeteelt. Tegelijkertijd is wetenschap een steeds grotere rol gaan spelen in de praktijk van het varkensfokken. Een varkensfokker kan tegenwoordig niet zonder kunstmatige inseminatie, computer en ultrasone spekdiktemeting, en zijn fokschema's zijn in overeenstemming met de wetten van de genetica. Dit proefschrift onderzoekt vijf van de meest ingrijpende innovaties in de Nederlandse varkensfokkerij om erachter te komen hoe deze metamorfose tot stand is gekomen. Al snel blijkt dat de verwetenschappelijking niet een lineaire ontwikkeling is geweest, waarbij de kunst van het fokken langzamerhand is vervangen door de rationaliteit van de wetenschap. De grotere rol van wetenschap in de varkensfokkerij was vanzelfsprekende ontwikkeling. Ze is eveneens niet opgelegd aan de boeren door wetenschappers en beleidsmakers. Het blijkt dat boeren, wetenschappers, beleidsmakers en vrijwel alle andere betrokken beroepsgroepen een gemeenschappelijke noodzaak voelden tot continue modernisering van de praktijk, met daarbij een centrale rol voor wetenschap en technologie.