Vertoning van de merkwaardige zons-verduistering ofte groote zon-eclips, die wezen zal den 13 mey 1733 hoe deselve zig boven de stad Amsterdam en andere omleggende steden zal vertonen, alles op een nieuwe en uytvoerige wyse uytgewerkt na de beroemde astronomise tafels van de hr. De la Hire nevens eene nette aanwysing op deze wereld kaart waer en hoe verre deze verduystering zal konnen gezien worden

Abstract

Op deze wereldkaart geeft Simon Jansz. Panser uit Emden het gebied aan waarop de totale zonsverduistering van 13 mei 1733 zichtbaar zal zijn. De hiervoor benodigde berekeningen waren gebaseerd op de astronomische tabellen van de Franse sterrenkundige Philippe de la Hire (1640-1718). De diagrammen onder de wereldkaart tonen verschillende fasen van de verduistering zoals deze voor Amsterdam waren berekend. Voor de wereldkaart, die (voor de 18de eeuw) nogal verouderd aandoet, gebruikte de uitgevers Reinier en Josua Ottens een oude koperplaat in hun bezit. Oorspronkelijk was deze koperplaat omstreeks 1655 gegraveerd door Arnold Colom (1623/24-1668), een zoon van de Amsterdamse kaarten- en globemaker Jacob Aertsz. Colom (1599-1673). Op deze versie, met de titel 'Nova delineatio totius orbis terrarum auctore A. Colom', is nog het allerzuidelijkste deel ingevuld door het onbekende Zuidland (Terra Australis Incognita), dat daar door 16de- en 17de-eeuwse cartografen werd vermoed. De ruimte rond de wereldhalfronden is gevuld met schitterende allegorische voorstellingen van de dag, de nacht en de vier elementen (aarde, water, lucht en vuur). Op latere staten van deze koperplaat is het onbekende Zuidland verwijderd, de kustlijn van Australië bijgewerkt en werden kleine scheepjes toegevoegd. In deze staat van de koperplaat werden de titel, twee (van de drie) oorspronkelijke cartouches en ook de allegorische voorstellingen rond de wereldhalfronden verwijderd, waarna de grenslijnen van de eclips en diagrammen voor de zichtbaarheid van Amsterdam (zoals berekend door Panser) werden toegevoegd. Simon Jansz. Panser was een wiskunde- en zeevaartkundeonderwijzer in Emden, die verschillende sterrenkundige pamfletten en kaarten ontwierp welke door Reinier en Josua Ottens in Amsterdam werden uitgegeven (zie elders in de collectie 400 Jaar sterrenkijker). Zie ook de andere astronomische kaarten van Panser, elders in de collectie gedigitaliseerde astronomische kaarten.