Collectief schadeverhaal bij kartels in de financiële sector; zegen of vloek

Abstract

Follow-on schade procedures – procedures volgend op de vaststelling van een kartelinbreuk door een mededingingsautoriteit – zijn een ‘hot topic’. Ook in de financiële sector lopen en dreigen procedures, bijvoorbeeld volgend op door mededingingsautoriteiten beboete manipulaties van de verschillende valutawisselkoersen en interbancaire rentes, zoals de Yen, de Zwitserse Franc, Libor en Euribor. Uit onderzoek van de Europese Commissie blijkt dat kartelschadezaken zich concentreren in het Verenigd Koninkrijk, Duitsland en Nederland. Een belangrijke reden hiervoor zou zijn dat in deze drie landen het bundelen van claims tot verkrijging van schadevergoeding optimaal wordt gefaciliteerd. Vanzelfsprekend zullen ook snelheid, professionaliteit en de relatief lage proceskosten een rol spelen bij de keuze van benadeelde partijen voor Nederland. Het voordeel van het bundelen van claims is – uiteraard – dat een benadeelde het niet zelfstandig hoeft op te nemen tegen de (groep) kartellist(en), hetgeen een kostbare en tijdrovende aangelegenheid is. Professionele litigation funders spelen traditioneel een hoofdrol bij het bundelen en instellen van claims. Voor dit doel wordt een claimvehikel opgericht waaraan de vorderingen van benadeelden van een kartel worden gecedeerd. Het huidige art. 3:305a BW speelt in kartelschadezaken niet tot nauwelijks een rol. Mede gelet op de internationale context van kartelschadeclaims en de vaak aanzienlijke omvang van de groep van benadeelden, resulteert deze cessie-constructie juridische en praktische problemen. De vraag die in deze bijdrage centraal staat, is of de voorgenomen wijziging van art. 3:305a BW (het “Wetsvoorstel collectieve schadevergoedingsactie” van 15 november 2016), op grond waarvan het in de toekomst mogelijk zal zijn om schade collectief te verhalen, een zegen of vloek zal blijken voor schadeverhaal bij kartels in de financiële sector.