Spanningen in de professionele identiteit ervaren door eerstejaars aanstaande leraren en de relatie met hun leerlingen

Abstract

Uit onderzoek blijkt dat leraren in het primair onderwijs spanningen in hun professionele identiteit ervaren (Pillen, 2013; Ploeg & Scholte, 2004). Leraren voelen dan een conflict tussen wat zij persoonlijk relevant vinden (persoonlijke identiteit) en wat zij relevant vinden voor hun beroep (professionele identiteit). In dit onderzoek wordt nagegaan of spanningen in de professionele identiteit ook ervaren worden door aanstaande leraren en of er een verband is tussen de mate waarin deze spanningen ervaren worden en de mate van invloed en nabijheid in de leraar-leerlingrelatie. Hiertoe zijn twee vragenlijsten afgenomen onder eerstejaars aanstaande leraren van een lerarenopleiding. Er werden vier thema's in de ervaren spanningen gevonden: 1) op leren gerichte professionele versus persoonlijke relatie; 2) aanstaande versus beginnende leraar; 3) ik versus de organisatie en 4) persoonlijke versus professionele motieven. Voor alle thema's geldt dat naarmate aanstaande leraren meer invloed percipiëren in de leraar-leerlingrelatie, ze minder spanningen in de professionele identiteit ervaren. Tevens geldt voor thema's 3 en 4 dat naarmate aanstaande leraren vinden dat ze naar de leerlingen toe meer nabijheid tonen, ze minder spanningen in de professionele identiteit ervaren. Bij spanningsthema's 1 en 2 worden minder spanningen in de professionele identiteit ervaren, wanneer aanstaande leraren een lagere vooropleiding hebben. Mannen en vrouwen ervaren evenveel spanningen in hun professionele identiteit. Deze resultaten bieden lerarenopleiders handvatten voor de begeleiding van aanstaande leraren bij de ontwikkeling van hun professionele identiteit.