Cœlum australe

Abstract

Sterrenkaart van de zuidelijke hemel van de Franse sterrenkundige Nicolas-Louis de Lacaille (1713-1762). De Lacaille’s sterrenkaart is gebaseerd op een nieuwe opmeting van de zuidelijke sterrenhemel, die hij in 1751 en 1752 vanuit Kaap de Goede Hoop ondernam. Uit zijn waarnemingen van bijna 10.000 sterren stelde hij zelf een catalogus van 1.942 sterren samen die in 1762 verscheen. Om de lege plekken tussen de eerder door Petrus Plancius benoemde sterrenbeelden op te vullen voerde De Lacaille de volgende nieuwe sterrenbeelden in (de moderne benaming en de Nederlandse vertaling zijn tussen haakjes gegeven): 1. l’Atelier du Sculpteur (Sculptor = Beeldhouwerswerkplaats), 2. le Fourneau Chymique (Fornax = Chemische Oven), 3. l’Horloge à pendula & à secondes (Horologium = Slingeruurwerk met Secondenslinger), 4. le Réticule Rhomboïde (Reticulum = Ruitvormig Diafragma), 5. les Burins du Graveur (Caelum = Graveerstiften): 6. le Chevalet et la Palette (Pictor = Schildersezel), 7. la Boussole (Pyxis = Zeemans Kompas), 8. la Machine Pneumatique (Antlia = Luchtpomp), 9. l’Octans de Reflexion (Octans = Zeemans Octant), 10. le Compas du Géomètre (Circinus = Tekenpasser), 11. l’Équerre & la Règle de l’Architecte (Norma = Winkelhaak en Lineaal), 12. le Télescope (Telescopium = Telescoop), 13. le Microscope (Microscopium = Microscoop), 14. Montagne de la Table (Mensa = Tafelberg). Daarnaast verdeelde De Lacaille het grote sterrenbeeld Argo Navis in drie stukken: la Pouppe (Puppis = Achtersteven), le Corps (Carina = Kiel) en la Voilure (Vela = Zeilen). Een latere bewerking van al zijn waarnemingen door de Engelse sterrenkundige Francis Baily (1774-1844) werd in 1847 uitgegeven.