Criminaliteit onder Marokkaanse jongemannen in Nederland: speelt regionale herkomst een rol?

Abstract

In de sociologie van migratie en criminaliteit worden hoge cijfers van geregistreerde misdaad bij jongemannen van de tweede generatie immigranten gewoonlijk toegeschreven aan sociale desorganisatie van de betreffende etnische groep en de zwakke sociaaleconomische positie die deze in het nieuwe land inneemt. Daar staat het vermoeden tegenover dat de oorzaken van de criminaliteit ook reeds in het land of de streek van herkomst moeten worden gezocht. Dit wordt onderkend in de importtheorie. Er zijn echter meestal geen empirische gegevens voorhanden om dit vermoeden te toetsen. In het geval van de Marokkaanse criminaliteit in Nederland bestaan zulke aanwijzingen wel. Er is etnografisch en pedagogisch onderzoek verricht bij kleine groepen van delinquente jongens waarbij een verklaring wordt gezocht in de regionale achtergrond (vooral van het platteland of het Rifgebergte) van de immigranten in Marokko. In dit artikel wordt nagegaan of deze aanwijzingen standhouden bij kwantitatief onderzoek naar de groep als geheel. De registratie van politiecontacten (ooit verdacht van een misdrijf) uit het HKS op persoonsniveau wordt in verband gebracht met persoonsgegevens uit het Stelsel van Sociaal-statistische Bestanden (SSB) van het Centraal Bureau voor de Statistiek, inclusief herkomstregio (van ouders). Met behulp van logistische regressieanalyse wordt aangetoond dat sociaaleconomische status in Nederland een zeer belangrijke voorspeller is voor crimineel gedrag, terwijl de invloed van regionale afkomst, direct of indirect via sociaaleconomische positie in Nederland, verwaarloosbaar is. Er bestaat op grond van deze studie geen reden om de gangbare theorie over het verband tussen migratie en misdaad te herzien.