Verandering van binnenuit: dynamiek en werkgelegenheid

Abstract

De mate waarin een economie welvaart creëert hangt samen met haar werkgelegenheidscreatie, regionaal product en productiviteit. De komende jaren is het van belang dat de crisiswerkloosheid teruggedrongen wordt. Er lijkt tevens een overgang gaande naar een kennis ofwel creatieve economie. Hierdoor is meer kennis over het aanpassingsvermogen van de economie gewenst. Vanuit een Schumpeteriaanse insteek heeft dit onderzoek getoetst of een omvangrijke bedrijvendynamiek met veel startende en stoppende ondernemingen (turbulentie) de werkgelegenheidsgroei positief beïnvloedt. Hierbij is de kerngedachte dat de economie zichzelf van binnenuit verandert. In sommige omgevingen zal een grote mate van concurrentie, en daarmee een hoge turbulentie, leiden tot werkgelegenheidsgroei. Het blijkt uit de uitgevoerde multiple regressie (OLS) dat voor de gehele Nederlandse economie tussen 1996 en 2012 op COROP-niveau een hogere mate van turbulentie niet leidt tot toegenomen werkgelegenheidsgroei. Er zijn echter wel enkele significante factoren gevonden. Ten eerste verklaart de conjunctuur de werkgelegenheidsgroei het meest. Verder doet de compositie van de bedrijvendynamiek ertoe - het aantal starters minus het aantal stoppers (netto toetreding). Ten slotte zijn twee economische structuurmaten significant. Zowel een sterke mate van overeenkomstigheid in de aanwezige bedrijvigheid als enige diversiteit hierbinnen is belangrijk (ongerelateerde en de gerelateerde variëteit). Pure stedelijkheid is niet significant. Tevens is er een kwalitatieve verkenning uitgevoerd. Hiervoor is met acht beleidsmakers en experts gesproken. Zij zien de economie veranderen en nemen waar dat de wendbaarheid hiervan bepaald wordt door de bedrijvendynamiek. Wel bleek uit de diepte-interviews dat er andere vormen van dynamiek zijn die de aandacht verdienen zoals intrapreneurship. Tevens leken de geïnterviewden waarde te hechten aan de huidige economische structuur, omdat deze de mogelijkheden voor de toekomst vormgeeft. Verder zien de beleidsmakers en experts in dat de economie beperkt maakbaar is.