Omelien

Abstract

De tekst van deze in het Nederlands vertaalde incunabel is van de hand van de beroemde heilige Gregorius (ca. 540-604), één van de grote kerkvaders uit de geschiedenis. Gregorius, bijgenaamd de Grote, was de 64ste paus van de Katholieke Kerk. Vanaf 590 bekleedde hij het pontificaat, tot hij in 604 stierf. Tijdens zijn pausdom voerde hij onder meer financiële reorganisaties door. En bij de Longobardische invallen in Italië voerde hij de verdediging van Rome aan en participeerde bij de vredesonderhandelingen. Uiteindelijk viel het Romeinse leven onder pauselijke regie en legde Gregorius onbedoeld het fundament voor de pauselijke staat. Onder zijn leiding kregen paus en bisschoppen meer macht. In zijn boekwerken toonde Gregorius zich vooral van een praktische en functionele kant; dit in tegenstelling tot de veelal beschouwende en filosofische werken van de andere kerkvaders Augustinus, Hiëronymus en Ambrosius. Gregorius’ voornamelijk religieuze geschriften zijn veel gekopieerd, waardoor we een vrij compleet overzicht van zijn oeuvre hebben. Daaronder bevinden zich ook talrijke gebundelde preken. De hier gedigitaliseerde incunabel 'Omelie in duutschen', een Nederlandse vertaling van 'Pont. Max. Homiliae super Evangeliis', is daar een voorbeeld van. Het werk bevat enkele tientallen preken, die Gregorius in de jaren 590 en 591 heeft gehouden. Het gaat vooral om uiteenzettingen over de liturgische viering van zon- en feestdagen, waarmee hij de priesters praktische handvatten wilde geven. Deze Nederlandse uitgave van de preken van Gregorius is in 1479 gedrukt en uitgegeven door Johann Veldener, die als drukker tussen 1478 en 1481 in Utrecht verbleef. Het colofon op de laatste bedrukte pagina getuigt van de specifieke datum: ‘Dit boec is gheprint int jaer doe men screef 1479. op den tweeentwintichsten dach in april’.