Apophthegmata

Abstract

De hier gedigitaliseerde incunabel bevat de 'Apophthegmata' van Plutarchus. Plutarchus was een belangrijke Griekse historiograaf en filosoof uit de 1ste en 2de eeuw na Christus. Hij kreeg zijn filosofische opleiding in Athene bij de Academia van Plato. Toch zou Plutarchus zich in zijn latere werk afzetten tegen de zogeheten epicuristen en stoïcijnen en behoorde hij eerder tot de eclectici. Hij verkeerde in hogere gremia en had goede contacten met de Romeinen, waaronder Trajanus en Hadrianus. Als auteur kan Plutarchus bogen op een omvangrijk oeuvre, dat grotendeels bewaard is gebleven. Al in zijn eigen tijd waren zijn publicaties erg populair. Plutarchus had een zeer brede belangstelling, doch hij miste de kritische instelling van een goed historicus. De 'Apophthegmata' is onderdeel van Plutarchus’ 'Moralia' ('Ethika' in het Grieks), een eclectische collectie van 78 essays, anekdoten en getranscribeerde speeches. Ze bieden inzicht in het Griekse en Romeinse leven, maar zijn evengoed tijdloos in hun moraal. De essays vonden daarom ook veel weerklank bij diverse generaties Europeanen, waaronder de humanisten uit de Renaissance en de filosofen van de Verlichting. In het werk komt bijvoorbeeld ook voor het eerst het probleem van de kip en het ei naar voren. De 'Apophthegmata' vormt een convoluut met 'De vera sapientia' van Nicolaus Cusanus of Nicolaas van Cusa (1401-1464), een Duitse theoloog, filosoof, wetenschapper en humanist. Deze tekst handelt over wijsheid en kennis. Het convoluut zit in een oorspronkelijke kalfslerenband, afkomstig uit de binderij van het Utrechtse Regulierenklooster. Kenmerkend voor deze binderij zijn de stempels binnen een patroon van driedubbele filetlijnen.