Communicatie via Scherm: De behandeling van de taalproductie van kinderen met een specifieke taalontwikkelingsstoornis - een metalinguïstische aanpak

Abstract

Kinderen met een Specific Language Impairment (SLI) hebben problemen met de receptieve en expressieve taalvaardigheden. Door de afwijkende taalontwikkeling wordt de ontwikkeling van het metalinguïstisch bewustzijn negatief beïnvloed. SLI-kinderen krijgen vermoedelijk onvoldoende intrinsieke feedback op de eigen taalproductie door weinig ervaring met de verschillende taalniveaus (fonologie, semantiek, syntaxis, morfologie). Dit beperkt hen onder andere in het bewust overdragen van expliciete informatie in de communicatie. ´Communicatie via Scherm´ (CvS) is een communicatieve metalinguïstische interventie gericht op het bevorderen van het zelfbewustzijn op de taalproductie. Dit onderzoek bekijkt of er een verschil gemeten kan worden op het gebied van de metalinguïstiek (sturend metalinguïstisch gedrag van de luisteraar en metalinguïstische strategieën van het kind) voor en na een behandeling met CvS van negen weken bij SLI-kinderen van 6, 7 en 8 jaar oud. Ook is er onderzocht of de metalinguïstische interventie veranderingen teweegbrengt op het gebied van de taalinhoud (woordproductie) en de taalvorm (argumentstructuur en grammaticaliteit). Negen SLI-kinderen zijn gedurende negen weken 45 minuten behandeld per week. Voor en na de behandeling zijn de kinderen getest met de ´Lexicale Minimale Paren Test´, de ´Actie Platen Test´ en de ‘Woordvinding Woordenschat Test´. De resultaten op de twee testmomenten zijn met elkaar vergeleken. Zeven SLI-kinderen zijn na de interventie minder afhankelijk van het sturende metalinguïstische gedrag van de luisteraar bij het overbrengen van een expliciete boodschap. De SLI-kinderen maken posttherapie significant meer gebruik van de metalinguïstische strategie zelfcorrectie. De woordproductie en het gebruik van de argumentstructuur zijn significant gegroeid na de therapie. De grammaticaliteit van de uitingen is na de interventie bij de meeste SLI-kinderen verbeterd. De SLI-kinderen laten na de CvS-behandeling een verandering zien op metalinguïstisch gebied. Ook de twee taallagen zijn na de behandeling positief ontwikkeld. Of deze ontwikkelingen een gevolg zijn van de metalinguïstische aanpak van CvS is nog onduidelijk. Hiervoor is vervolgonderzoek met een controlegroep noodzakelijk.