Sociëteiten, seksen en sferen

Abstract

Plaatsen van beschaafd vertier (Places of civilised pleasure) aims to tie in with the decades-long historiographical debate on the nineteenth-century ideology of separate spheres, and thus wishes to contribute to ‘the integration of gender as an analytical category in historical research’. To what extent has Jan Hein Furnée been successful in this endeavour? What relevance has this study for the longlasting debate on nineteenth-century gender relations and embourgeoisement? The answers to these questions remain somewhat blurred. This review essay scrutinises critically the assumptions and arguments of the author and concludes that conceptslike ‘embourgeoisement’ and ‘class’ have been dismissed too easily and deserve to regain currency in gender history. Historians however, should refrain from interpreting late eighteenth-century and nineteenth-century transformations too readily in net terms of ‘more’ or ‘less’ female power and possibilities.Plaatsen van beschaafd vertier wil aanknopen bij het decennialange historiografische debat over de negentiende-eeuwse ideologie van de gescheiden sferen en op die manier bijdragen tot ‘de integratie van sekse als analytische categorie in het historisch onderzoek’. In hoeverre is Jan Hein Furnée in die opzet geslaagd? En wat is precies de relevantie van deze studie voor het aanslepende debat over genderverhoudingen en verburgerlijking in de negentiende eeuw? Het antwoord op deze vragen blijft enigszins onduidelijk. In dit review essay worden de uitgangspunten en argumenten van de auteur kritisch tegen het licht gehouden. De conclusie daarbij is dat te gemakkelijk afgeschreven concepten als ‘verburgerlijking’ en ‘klasse’ het verdienen opnieuw centraler te worden gesteld in gendergeschiedenis, waarbij er wel op gelet moet worden de transformaties van de late achttiende en de negentiende eeuw niet te gemakkelijk te duiden in netto termen van meer of minder vrouwelijke macht en mogelijkheden.