Geluidsgidsen in Lost: de werking van leitmotieven in een narratief complexe mediatekst

Abstract

In deze studie wordt aangetoond dat televisieteksten bij hun geluidgebruik een verschuiving doormaken richting conventies van filmgeluid. Binnen de wetenschap is er een roep om vernieuwing van de theorieën omtrent televisiegeluid, door alle technologische vernieuwingen die televisie doormaakt. Een televisietekst die qua opzet, narratief en interactieve mogelijkheden in deze zin vernieuwend is, is de serie LOST. Jason Mittel noemt het genre narratief complexe televisie. De serie is gebaseerd op mysteries en plotwendingen en vereist een oplettende kijker. Flashbacks spelen hierbij een belangrijke rol. Geluid met filmische functies in het narratief is hierbij veel beter geschikt om de kijker te gidsen en te sturen, dan traditioneel televisiegeluid. Van de serie LOST zijn 4 episodes van seizoen 1 geanalyseerd op hun inzet van geluid in de vorm van leitmotieven. Hierbij is zowel de opbouw van de leitmotieven geanalyseerd, aan de hand van de muzikale parameters beschreven door Kathryn Kalinak, als de inzet binnen het narratief en de functies ervan voor zowel het narratief, de kijker, als de techniek. De functies zijn ontleend aan theorieën van Gustavo Constantini, Claudia Gorbman en Roy Prendergast. Voor de analyse zijn de episodes meerdere keren bekeken, zowel met als zonder beeld of geluid conform Michel Chions analysemethode en tegelijkertijd zijn de bevindingen genoteerd in Excel. Er zijn vier belangrijke leitmotieven gevonden, namelijk de glissando, de tremolo, de timewarp en de klop. Elk hebben ze duidelijke filmische functies die worden ondersteund door hun muzikale parameters en passen bij het genre van LOST: ze ondersteunen voornamelijk tijdsprongen en spanning. Het klopt dus dat er een verschuiving plaatsvindt richting filmconventies. De theorievorming hieromtrent heeft aanpassing nodig. Bestaande filmgeluidtheorieën blijken prima geschikt voor analyse ervan. Een integratie van bestaande filmgeluidtheorieën in het corpus van televisiegeluidtheorieën is daarom aan te raden.