A Fifteenth-Century Illustrated Notebook on Rotary Mechanisms

Abstract

SAMENVATTING: Codex 5153* is een soort van geïllustreerd notaboek uit de eerste helft van de veertiende eeuw. Het handschrift telt slechts 11 folio's. Het betreft een uniek exemplaar, wat verzekerd kan worden door een tweede hand van zeer verschillende kwaliteit die tussen de tekst is aangebracht. De auteur genoot een universitaire opleiding, wat zich laat veronderstellen door het met eigen woorden citeren uit "Libro de proportionibus" van Thomase Braguardini. De tekst handelt over verschillende soorten tandwielen, hun combinaties en toepassingen. De auteur geeft enkele bijzonder originele voorbeelden. Hij beschrijft en schetst onder meer een zeer vroege toepassing van stoomkracht en neemt een kritische houding aan ten aanzien van verschillende soorten perpetua mobilia. Zijn tekeningen van diverse vogelvallen, toestellen en eekhoornmolens zijn origineel. SUMMARY: This codex 5153* is a kind of illustrated notebook out of the first half of the fourteenth century. It contains only 11 folios. It is a unique specimen, which can be ascertained by a second hand writing of very different quality written between the texts. The author is university-educated, which is to be surmised by his citing in his own words out of the ‘Libro de proportionibus’ by Thomase Braguardini. The text concerns all kinds of gear- wheels, their combinations and their diverse applications. The author gives some very original examples. Among others he describes and sketches a very early use of steam for power and shows a critical attitude to diverse kinds of perpetual mobile. Original are the designs of diverse bird traps, mechanisms and a squirrel running in a lantern wheel.