Abstract
Deze kaart uit circa 1712 toont een mooi beeld van het 18de-eeuwse Duinkerken, de belangrijke Noord-Franse havenplaats. Ook ten tijde van de Spaanse Successieoorlog (1702-1713) was Duinkerken als maritieme basis van strategisch belang. In 1712 kwam de stad kort in handen van Engeland, dat meestreed met de zogeheten Grote Alliantie.
... read more
Twistpunt in die Europese strijd was de erfopvolging van de kinderloze Spaanse koning Karel II in 1700. De Franse zonnekoning Lodewijk XIV stond, geholpen door Beieren en Spanje, tegenover de geallieerde legers van Engeland, de Republiek der Verenigde Nederlanden, de Duitse keizer, Pruisen en de Oostenrijkse Habsburgers. Een bloedige oorlog was het gevolg, waarbij allerlei Europese plaatsen zwaar belegerd werden of het toneel waren van grote veldslagen.
Ook Duinkerken wist de oorlogshandelingen van de Spaanse Successieoorlog dus niet te ontlopen. In het verdere verleden was dat niet anders. Toen de plaats in de 16de eeuw nog deel uitmaakte van het rijk van Karel V, had het te maken met frequente aanvallen van Franse kapers. Om hieraan een halt toe te roepen, stelde het bestuur van de stad zelf een kaapvaart in: de Duinkerker kapers. Deze kapers streden in de Tachtigjarige Oorlog mee met de Spanjaarden. Een veldtocht van Maurits van Oranje ter verovering van de stad slaagde niet.
Jaren later, in 1646, lukte het een Frans leger wel om na een langdurig beleg Duinkerken in te nemen. Vervolgens kwam de stad in 1652 opnieuw in Spaanse handen. Zes jaar later moesten de Spanjaarden echter definitief hun meerdere erkennen in een Frans-Engels leger onder maarschalk Turenne. Op 25 juni 1658 capituleerde Duinkerken, maar diezelfde dag nog gaf Lodewijk XIV van Frankrijk de stad aan Engeland. Op één dag was de stad dus ’s morgens Spaans, 's middags Frans en 's avonds Engels! Al in 1662 kocht Frankrijk de stad van Engeland af en werd het een voorname Franse marinehaven. Onder leiding van de vestingbouwkundige Vauban realiseerde men versterkingen aan de haven. Voorts verrees aan de noordkant van de stad een citadel. De kaapvaart bleef voortbestaan, maar nu onder Frans bestuur.
De kaart laat een fiere vestingstad zien, die uitgerust was met omvangrijke fortificaties. De vaarweg naar de zee werd ook beschermd door tal van forten. In een inzet aan de onderzijde bevindt zich een profiel van Duinkerken, dat perspectivisch niet helemaal klopt maar niettemin een illustratief beeld van de toenmalige stad biedt. De inzetten rechts op de kaart betreffen kleine detailkaarten van nabijgelegen plaatsen en locaties: Winoksbergen, Knokke en de forten langs het zeekanaal bij Duinkerken. Het lijkt er sterk op dat de koperplaat van de kaart is aangepast aan de gebeurtenissen in 1712. De wat slordig ingevoegde tekstjes ‘Et cédée à L Angleterre en. 1712’ in de cartouche rechtsboven en ‘Surpris par les Hollandois en. 1712’ in de bijkaart rechtsonder wijzen daarop. Eerdere staten van deze kaart zonder deze tekstjes zijn dan ook niet uit te sluiten.
Tijdens de laatste twee wereldoorlogen kreeg Duinkerken de nodige beschietingen te verduren. Heel bekend is natuurlijk de evacuatie van het Britse expeditieleger in 1940, die vanaf het strand bij Duinkerken plaats vond. De stad werd toen bij gevechten grotendeels verwoest. Na de oorlog moest Duinkerken opnieuw worden opgebouwd. Tot een reconstructie van de eens zo trotse vestingwerken is het echter niet gekomen.
show less
