[Het fort Crèvecoeur]

Abstract

Deze slordig getekende manuscriptkaart uit circa 1750 biedt een overzicht van het fort Crèvecoeur en directe omgeving bij ’s-Hertogenbosch. De aanleiding voor het vervaardigen van de kaart is niet duidelijk. Mogelijk is het een vingeroefening geweest van een militair ingenieur of een ontwerp voor een gedrukte kaart.

De geschiedenis van Crèvecoeur gaat terug tot 1587, toen in de Tachtigjarige Oorlog door het Staatse leger onder Filips van Hohenlohe hier een verdedigingswerk werd opgericht. Deze militaire versterking moest de scheepsvaart op het riviertje de Dieze controleren. Het verdedigingswerk wisselde meerdere malen van bezetter en in 1599 kwam het in handen van de Spanjaarden, die er een echt fort van maakten. Een jaar later wist Maurits van Oranje het weer voor zich terug te winnen en werd het uitgebreid met zeven bolwerken. Het fort functioneerde vervolgens als een basis voor Staatse aanvallen op ’s-Hertogenbosch. Na de verovering van ’s-Hertogenbosch in 1629, kreeg het een rol in de verdediging van de stad vanuit het noorden. Tijdens het rampjaar 1672 viel Crèvecoeur in handen van de Fransen, maar ’s-Hertogenbosch hield stand.

In 1701 viel het besluit om de fortificatie te moderniseren en het op te nemen in het stelsel van inundaties. Menno van Coehoorn ontwierp daartoe een plan volgens het Nieuw-Nederlandse stelsel, maar het duurde vanwege de hoge kosten en verzet van lokale landeigenaren tot 1735 eer het werk in een soberder uitvoering klaar was. Het fort had toen onder meer zeven bastions, zoals de kaart goed laat zien