Abstract
Van 1788 tot 1790 vond een militair conflict plaats tussen Zweden en het Russische Rijk. Het was vooral een zeeoorlog, die uiteindelijk niet beslist zou worden. In de jaren 1788 en 1789 kreeg Rusland hulp van de Denen en Noren.
De Zweeds-Russische oorlog was in zekere zin ingegeven door de westerse
... read more
grootmachten, waaronder Groot-Brittannië, Nederland en Pruisen. Zij waren bevreesd voor een te grote macht van het Russische Rijk in het Midden-Oosten. De Russen boekten namelijk het ene na het andere succes in de Russisch-Turkse Oorlog (1787-1792). Het westen riep daarom de Zweedse koning Gustaaf III op om Rusland in het noorden aan te vallen, waardoor de Russische aandacht van het zuidelijke front zou worden afgeleid.
Zweden sloot in de zomer van 1788 een bondgenootschap met Turkije. Via een in scène gezette Russische aanval op een grenspost vond Zweden de gelegenheid om aan Rusland de oorlog te verklaren. Het Zweedse plan ging uit van drie grote troepenmanoeuvres. Eén troepenmacht moest vanuit Finland Rusland binnenvallen. Een tweede legerkorps diende langs de Finse zuidkust naar Sint-Petersburg te marcheren. Een derde armee, tot slot, moest met hulp van de Zweedse marine bij Oranienbaum landen om van daaruit naar Sint-Petersburg op te trekken. Het laatstgenoemde legerkorps met ruim 9.000 soldaten vertrok op 25 juni 1788 en eind juli bereikte de marine de buurt van Frederikshamn (Hamina), een gefortificeerde plaats die op deze kaart prominent in beeld is. Onder leiding van generaal Carl Gustaf Armfeldt naderde een 4.000 man sterk leger Frederikshamn over land.
Op 28 juli 1788 kwam het tot een kort treffen tussen de Zweedse marine en enkele Russische oorlogsschepen, die uiteindelijk genoodzaakt waren om zich terug te trekken tot binnen het bereik van de fortificatie. Op de kaart staan de Zweedse en Russische schepen in de buurt van Frederikshamn verbeeld. Op 2 augustus probeerden de Zweden met een invasieleger aan land te gaan, maar als gevolg van slecht weer lukte het niet om de gehele troepenmacht over te zetten. Een Russische tegenaanval drong een deel van de Zweedse invasiemacht in zee terug. Een dag later herhaalden deze gebeurtenissen zich in zeker opzicht en de pogingen om Frederikshamn snel in te nemen liepen op een fiasco uit.
Generaal Carl Gustaf Armfeldt was intussen met zijn legerkorps op 20 juli ten noorden van de stad aangekomen. Ook kolonel Gustaf Mauritz Armfelt was met 1.100 man naar Frederikshamn opgetrokken. Toen duidelijk werd dat de inname van de stad op een mislukking uitliep, trokken de Zweedse troepen zich terug naar de grens.
De hier getoonde nieuwskaart verhaalt door middel van tekst en beeld van de oorlogsgebeurtenissen in de zomer van 1788. Met blauwe rechthoeken staan de posities van de Zweedse troepen ingetekend, terwijl de Russische divisies een rode kleur hebben. In de cartouche linksboven is een profiel met een brandende voorstad van Frederikshamn opgenomen.
De kaart is uitgegeven door de Amsterdamse uitgever Johannes Covens, die toen samen met zijn zoon Cornelis Covens de bedrijfsvoering deed. De gravure is van de hand van P. van Eeusom junior (?-1817?).
show less
