Europees beleid inzake radicalisering: "In hoeverre leidt het implementatietekort van het Europese beleid inzake radicalisering tot een eigen invulling van EU-lidstaten en lokale autoriteiten? Casus Nederland/Amsterdam vanaf 2005."

Abstract

De internationale samenwerking tegen het terrorisme is een succesverhaal. Nooit eerder in de geschiedenis van de terrorismebestrijding was de internationale samenwerking zo groot en het aantal landen dat het terrorisme steunt, zo klein. Hoewel terrorisme nooit helemaal tegengegaan kan worden, is de Europese Unie – in samenwerking met de lidstaten en de internationale gemeenschap – er beter dan ooit in geslaagd om de bewegingsvrijheid, de communicatie en ook de geldstromen van terroristenorganisaties aan banden te leggen. Daarentegen is de terrorismebestrijding het minst succesvol gebleken op dat gebied dat er het meest toe doet: het radicaliseringsproces dat de aanvoer van nieuwe terroristen mogelijk maakt.

De focus in het onderzoek ligt op het Europese beleid inzake radicalisering en de implementatie daarvan door lidstaten en lokale autoriteiten. Omdat niet alle lidstaten en gemeenten behandeld kunnen worden in dit onderzoek, heb ik gekozen voor de casus Nederland/Amsterdam. Zowel de Nederlandse overheid als de Gemeente Amsterdam hebben een gedetailleerd (actie)plan opgesteld om radicalisering tegen te gaan. Dit betekent dat er op Europees, nationaal en lokaal niveau gewerkt wordt aan een radicaliseringsbeleid. De aanpakken verschillen echter van elkaar en bevatten allen een eigen implementatie en invulling.

Het tekort aan implementatie levert geen concrete problemen of gevaren op, maar zorgt voornamelijk voor een oncontroleerbaar beleid waar niemand het overzicht over heeft en/of eindverantwoordelijk voor is. Om het radicaliseringsbeleid toch efficiënter te maken, zou de focus moeten verschuiven van het voorkomen van radicalisering (eerste pijler van de Europese Terrorismebestrijdingsstrategie) naar het wegnemen van de oorzaken van radicalisme. De dynamiek van terrorisme in Europa is namelijk veranderd: van grote internationale terroristenorganisaties naar zelfradicalisering en zelfrekrutering. Het beleid zou zich daarop moeten aanpassen en zich moeten richten op de oorzaak van deze zelfradicalisering: slechte integratie van moslims in de westerse samenleving, waar de confrontatie met slechte economische en/of sociale status (discriminatie) een grote rol speelt.