Kaarte van het Ye vertoonende deszelvs diepte voor en omtrent de stad Amsterdam door 't ys gepeylt in de jaaren 1776 en 1777 ...

Abstract

Het IJ vormde lange tijd de rechtstreekse verbinding van Amsterdam met de open zee. De scheepvaartroute liep via de Zuiderzee en Texel naar de Noordzee, maar de bevaarbaarheid verslechterde vanaf de 17de eeuw. Vooral bij Pampus was het ondiep en versperden schepen met veel diepgang meerdere malen de toegang tot het IJ. Het IJ zelf had soms ook te maken met ondieptes. Daarom werden regelmatig dieptepeilingen verricht om te beoordelen of de watergang voldoende bevaarbaar was.

Deze kaart toont de resultaten van de dieptepeilingen in de jaren 1776 en 1777. Met een stippellijn is de vaargeul ingetekend. Het gedeelte van het IJ direct voor de stad Amsterdam was het belangrijkst voor de scheepvaart. Hier bevat de kaart de grootste dichtheid aan dieptecijfers. Het oostelijk deel van het IJ is globaler, door middel van enkele dwarsraaien gepeild. Mogelijk heeft een handschriftkaart aan de basis gelegen voor deze gedrukte versie.

Met de aanleg van het Noordhollandsch Kanaal onder Koning Willem I (1814-1840) verloor het IJ aan betekenis voor zeevaartschepen. Het Noordzeekanaal – tussen Amsterdam en IJmuiden – in 1876 verkortte de route nog veel drastischer.