Kaart (gecopieert uyt de groote Rhynlands kaart d'A° 1687) waar in is afgetekent, een concept uytwatering in de Noord Zee omtrent Catwyck; om (beneffens den geconcipieerden boven boezem en molens by Spaerendam, afgeschetst in de Kaart gequoteert Lett. A)

Abstract

Het Hoogheemraadschap Rijnland kampte lange tijd met een steeds verdergaande oeverafslag van het Haarlemmermeer. Het meer dreigde op den duur samen te gaan vloeien met tal van kleinere plassen, die waren ontstaan door vervening. Holland zou dan te maken krijgen met een om zich heen grijpende ‘waterwolf’ in het hart van het gewest.

Om het gevaar van de ‘waterwolf’ te beteugelen, werden al vanaf de 17de eeuw plannen voor droogmaking van het Haarlemmermeer gemaakt. Bij die plannen werd ook goed gekeken naar een alternatieve waterberging. Immers, na droogmaking van het Haarlemmermeer zou het hoogheemraadschap een zeer groot deel van haar wateropslagcapaciteit kwijtraken.

Deze kaart toont één van de alternatieven voor het lozen van het overtollige water, namelijk door de realisatie van een uitwatering met spuiboezem bij Katwijk. Dit project maakte samen met een voorgenomen boezemgebied tussen Haarlem en Spaarndam (zie elders in de digitale tentoonstelling van waterstaatkundige kaarten) deel uit van een totaalplan voor de verbetering van de waterhuishouding in Rijnland. De projecten kwamen destijds echter niet van de grond. Wel realiseerde men enkele decennia later een uitwateringskanaal bij Katwijk, met een binnen- en buitensluis. Met de aanleg van deze uitwatering werd een aloude situatie in zekere zin hersteld. Tot in de 12de eeuw mondde de Oude Rijn, die uiteindelijk verzandde, namelijk bij Katwijk in zee uit. Daarmee vormde de rivier het voornaamste afwateringspunt van de regio tussen Utrecht en Leiden.

De kaart is vervaardigd door de landmeters Dirk Klinkenberg (1709-1799) en Barend Goudriaan (1728-1805). De gravure is van de hand van Leonard Schenk Jansz. (1732-1800). De kaart is als bijlage opgenomen bij Klinkenbergs en Goudriaans ‘Memorie, vervattende bijzondere consideratien […] van de Haarlemmer- en Leydsche Meir […] en advis, door welke bekwaame middelen, niet alleen tegen ’s meirs verderen aanwas zoude kunnen voorzien, maar ook deszelfs subsisteerende woede beteugeld worden […]’ (Resolutie van 22 augustus 1770).