Caarte figuratief van de loop der rivier de Mark tusschen Breda langs Terheijden tot aan het Sant daar buiten met het project van den Dr. des Rocques: relatief aan de memorie hier annex; angewezen en met geel afgezet

Abstract

Deze manuscriptkaart van de Mark tussen Breda en Oudenbosch is vervaardigd naar aanleiding van een project tot kanalisering van de rivier. De Mark ontspringt in België en vormt de waterscheiding tussen de Maas en de Schelde. In Nederland stroomt de rivier via Breda naar het dorp Terheijden, waar de rivier een scherpe bocht naar het westen maakt. Bij Standdaarbuiten gaat de Mark over in de Dintel en komt de rivier via het Volkerak uit in het Hollandsch Diep.

Aanvankelijk stroomde de Mark door een grotendeels met veen gevuld dal. In de Middeleeuwen ging men echter het veen ontginnen en nam de waterafvoer toe, waardoor de rivier ging meanderen. De vele bochten in de rivier belemmerden echter de doorvaart van het scheepvaartverkeer. Ook de inundatie ten behoeve van de Brabantse waterlinies kwam in het gedrang. De hier getoonde kaart uit circa 1760 geeft enkele projecten weer om de Mark ‘in het gareel’ te krijgen door het afsnijden van meanders en de aanleg van nieuwe waterlopen. Het plan was bedacht door de toenmalige kolonel-directeur der fortificaties Adriaan Guillaume (Willem) le Vasseur des Rocques (?-1768). De meeste voorstellen zijn destijds niet uitgevoerd.

Pas in 1968 ging men op Nederlands grondgebied de Mark ‘normaliseren’ en werden bochten afgesneden en werd de rivier verbreed en uitgediept.