De invloed van een rechtvaardige bejegening en een zekere hechtingsstijl op de betrokkenheid van scholieren

Abstract

Binnen Nederland en ook in andere Europese landen spreekt men steeds meer de zorg uit over jongeren die voortijdig hun school verlaten. Deze zorg is onder andere gebaseerd op de mogelijke nadelige gevolgen voor hun kansen op de arbeidsmarkt en maatschappelijke participatie (Van der Steeg & Webbink, 2006). Om goed te kunnen participeren op de arbeidsmarkt en om in het ergste geval onder andere sociaal isolement, uitsluiting, armoede, werkeloosheid en ongezondheid te vermijden heeft men een startkwalificatie nodig (Eimers, 2006). Met een startkwalificatie wordt het minimale niveau bedoeld, dat nodig is om met voldoende bagage de arbeidsmarkt te kunnen betreden en zich verder te kunnen ontwikkelen (Ministerie van OCW, 1993). Cijfers van het CFI (onderdeel Ministerie van Onderwijs) geven aan dat in het schooljaar 2007/2008 ruim 48 duizend leerlingen voortijdig de school hebben verlaten (Van den Berg, 2009). In relatie tot het voortijdig verlaten van school zijn er twee groepen risicofactoren en een groep beschermende factoren te onderscheiden (voor een overzicht zie Holter, 2008). De eerste groep risicofactoren bestaat uit persoonlijkheidsfactoren zoals sekse, leeftijd, etniciteit, cognitieve prestaties, handicaps en stoornissen, en persoonlijkheidskenmerken. De tweede groep omvat omgevingsfactoren zoals gezinskenmerken, leeftijdgenoten en schoolkenmerken (Herweijer, 2008; Traag & Van der Velden, 2008). Deze risicofactoren staan in wisselwerking met een groep beschermende factoren zoals een warme en ondersteunende ouder-kindrelatie, een effectieve ondersteuningsstructuur in de sociale omgeving, goede sociale vaardigheden en een goede relatie tussen een leerling en leerkracht (Junger-Tas, 2002).De onderzoeksvraag waar deze studie zich op richt is waarom relatief veel leerlingen weinig gemotiveerd zijn om hun opleiding af te maken. Waarom ontwikkelen sommige jongeren een positieve houding tegenover het succesvol afronden van hun opleiding en anderen niet? Meer inzicht in de factoren die deze houding beïnvloeden kan bijdragen aan het bedenken van strategieën voor scholen en leerkrachten om de schooluitval terug te dringen. In aanvulling op bovengenoemde risico- en succesfactoren onderzoeken we in dit artikel of de door de leerlingen ervaren (on)rechtvaardigheid in het contact met de leerkrachten en de school invloed heeft op de betrokkenheid bij de school en of deze invloed afhangt van de mate van zekere hechting van deze jongeren.