Workshop t.b.v. project Vernieuwd Digitaal Basisbestand Paleogeografie van de Rijn-Maas Delta

Abstract

AANLEIDING EN ACHTERGROND: De Nederlandse delta heeft een complexe ondergrond, vooral in de bovenste meters. In kaarten is de ligging, sedimentaire invloedsfeer, opbouw en ouderdom van zandbanen (‘stroomgordels’) van de huidige riviertakken en tientallen voorlopers uit de jongste duizenden jaren (‘het Holoceen’) in ongeëvenaard hoog detail bekend, door de lange geschiedenis van intensief geologisch, landschappelijk en archeologisch onderzoek, dat is uitgevoerd door allerlei instituten, zowel academisch als toegepast. Dat stelt aardwetenschappers in staat vragen over het ontstaan van vertakkende delta's en het evoluerende netwerk van oude riviertakken te onderzoeken, en geoarcheologen in staat verwachtingskaarten op te stellen en vroegere bewoningsstrategieën te begrijpen. Eens in de zoveel tijd moet nieuw overzicht geschapen worden van de kennis over de delta. Tien jaar geleden is dat voor het laatst structureel gedaan, in digitale kaarten en gekoppelde tabellen. Dit is van grote waarde gebleken in archeologische, hydrologische en sedimentaire deltastudies.

Ruim tien jaar verder is de kennis van het evoluerende netwerk van oude riviertakken veel nauwkeuriger geworden. Via een subsidie uit het NWO MeerWaarde kennisvalorisatieprogramma is daarom in oktober 2011 een 1-jarig project gestart met als doel andermaal structureel overzicht te scheppen, en zo breed gebruik van paleogeografische kennis op het huidige kennisniveau mogelijk te maken. Behalve de vernieuwing van de digitale basisbestanden van de paleogeografie van de Rijn-Maas delta, heeft het project ook als doel de digitale tabellen en de catalogus van stroomgordel fragmenten op moderne wijze vrij toegankelijk en kosteloos op internet aan te bieden. Met name uit het brede gebruik van het ‘Berendsen & Stouthamer 2001’ standaardwerk in de geoarcheologische sector, kunnen ons inziens verbeteringen van kartering en dateringen in de delta geoogst worden. Met een workshop voor expertgebruikers van onze kaarten, halverwege het project, hopen wij deze inzichten op effectieve wijze samen te brengen en in de nieuwe kaarten te verwerken.

DOEL VAN DE WORKSHOP: Bestanden kunnen aanvullen met in tien jaar gegroeid lokaal inzicht en detail, te weten: 1. Stroomgordel-beschrijvingen, inclusief de bibliografische verwijzingen. 2. Datering van de opeenvolgende systemen (14C, archeologisch, OSL). 3. Kartering begrenzing van de elkaar versnijdende stroomgordels.

Feedbackronde bijgewerkte digitale bestanden ‘tot nu toe’ 1. Vernieuwing bekende kaartlaag van rivier-ouderdom voor de delta. 2. Introductie nieuwe kaartlaag met rivier-ouderdom begraven daloppervlak. 3. Toelichten van gewijzigd paleogeografisch beeld her en der in de delta.