De concurrentiepositie van Nederlandse regio's: regionaal-economische samenhang in Europa

Abstract

Het kabinet wil dat Nederland in 2040 tot de top 10 van concurrerende landen van de wereld behoort. Daartoe stimuleert het de concurrentiepositie van Nederlandse bedrijven, en daarmee de groei van de Nederlandse economie. De recente economische crisis in Nederland en Europa maakt deze ambitie nog actueler. Om deze ambitie te realiseren is het van groot belang oog te hebben voor de regionale inbedding van het bedrijfsleven in Europa. Nederland exporteert voornamelijk naar de Europese markt, de regio functioneert als woon- en werkmilieu van kenniswerkers, en verbindingen met universiteiten en kennisinstellingen versterken het innovatieve vermogen van het lokale bedrijfsleven. Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) constateert in deze studie dat een sterke concurrentiepositie mede vraagt om regionaal beleid. Het zijn immers niet landen die met elkaar concurreren, maar bedrijven in specifieke regio’s. Iedere regio kan haar concurrentiepositie versterken door in te zetten op die kenmerken die van belang zijn voor de markten waarop deze bedrijven actief zijn. De analyses van het PBL laten zien dat de uitdaging om de concurrentiepositie te versterken vraagt om slimme gebiedsgerichte beleidsopties. Om de concurrentiepositie van de financiële en zakelijke dienstverlening in Noord-Holland te versterken, is het bijvoorbeeld van belang te blijven investeren in de bereikbaarheid van de regio, de aanwezigheid van buitenlandse bedrijven en in clustervorming op de Amsterdamse Zuidas. En voor versterking van de concurrentiepositie van de technologische industrie in Noord-Brabant zijn een sterk cluster van technologische en toeleverende bedrijven en een goede bereikbaarheid belangrijke beleidsopties. Met deze studie werpt het PBL ook licht op de factoren die samenhangen met de concurrentiekracht van Europese regio’s. Factoren dus die op orde moeten zijn voor een optimale uitgangspositie van een regio. Overigens is dit de eerste empirische studie die de concurrentie tussen Europese regio’s in beeld brengt. Van concurrenten kan worden geleerd,maar alleen als wordt gekeken naar concurrerende regio’s die actief zijn op vergelijkbare markten. Dat zijn niet voor alle sectoren dezelfde regio’s.