Overleven zonder zuurstof

Abstract

Het verhaal over het verband tussen leven en zuurstof kan je op elk moment in de geschiedenis laten beginnen. Zolang er mensen op aarde zijn geweest, zijn er mensen gestikt bij gebrek aan zuurstof. Wat dat betreft is 'overleven' zonder zuurstof' een tijdloos streven. Zoals we straks zullen zien, zouden we het verhaal bij de oude Egyptenaren kunnen beginnen. Maar ik begin liever bij Leonardo da Vinci (1452-1519), want dan zijn we een beetje op bekend terrein. Leonardo was misschien wel de laatste 'uomo universale', een universeel genie, een kunstenaar in vele kunstvormen en een wetenschapper op alle toen bekende terreinen van wetenschap. Hij zag nieuwe verbanden en trok daaruit originele conclusies. Zo zag hij een verband tussen het feit dat een muis, die onder een glazen stolp wordt afgesloten van de lucht, na enige tijd dood gaat en het feit dat een brandende kaars onder diezelfde omstandigheden na enige tijd uitdooft. Uit die twee feiten concludeerde hij dat levende wezens hun voedsel blijkbaar verbranden en dat zij, als die verbranding onmogelijk wordt gemaakt, dood gaan.