Een Romeins graanschip in Woerden

Abstract

Archeologisch onderzoek is in Woerden pas laat op gang gekomen. Opgravingen zijn in het centrum van de moderne stad over het algemeen slechts in beperkte opvang mogelijk, maar hebben voldoende gegevens opgeleverd om de hoofdlijnen van de topografie in de Romeinse tijd te kunnen schetsen en aannemelijk te maken dat op de oever van de thans dichtgeslibde Rijn een fort heeft gelegen ter bescherming van de grens van het Romeinse rijk. De vondsten hebben duidelijk gemaakt dat hier aan het einde van de 1 ste eeuw een uit vrijwilligers gerecruteerde afdeling van de hulptroepen, de cohors XV Voluntariorum, heeft gelegerd, die later kan zijn vervangen door een van de Balkan afkomstige eenheid, de cohors III Breucorum. De vorm van de in Woerden te vermoeden Romeinse legerplaats kon tot nu toe niet worden vastgesteld, de ligging is slechts bij benadering bekend. Het meest indrukwekkende resultaat van het onderzoek is wel het in 1979 ontdekte graanschip, dat in de eerste helft van de 3de eeuw is vergaan pal op de oever van de rivier de Rijn. Het schip biedt een aantal nieuwe details die bij vergelijkbare schepen, zoals die van Zwammerdam, ontbreken. De resten van de lading en het geborgen huisraad maken duidelijk dat het was ingezet bij het transport van graan voor het Romeinse leger, dat afkomstig kan zijn geweest uit het zuiden van het tegenwoordige België. Men kan zich afvragen of dit graan als belasting, de annona militaris, was gevorderd en of de Romeinse vloot bij het transport was betrokken