Geleidt de atrio-ventriculaire knoop?

Abstract

De wijze van transport van de boezemimpuls naar de kamers via de AV-knoop en het His-Purkinjesysteem is door de complexe structuur van de AV-knoop niet nauwkeurig bekend. Gegeven de samenhang in tijd tussen boezem- en kamercontracties, die aan het eind van de vorige eeuw door de Utrechtse fysioloog Engelmann werd vastgesteld, lag het voor de hand dat men zich ging afvragen hoe die samenhang dan wel tot stand kwam. Engelmann sprak over 'Ueber die Leitung der Bewegungsreize im Herzen'. Engelmann moet zich gerealiseerd hebben dat er een weg was waarlangs de impuls die de boezem tot contractie had gevoerd, ook de kamer bereikte, maar we kunnen slechts gissen of Engelmann met 'Leitung' verbinding of geleiding heeft bedoeld. Het is evenmin duidelijk wie de term geleiding ('conduction') voor het eerst van toepassing achtte op de transmissie van de atriumimpuls naar de ventrikels. Fye geeft een fraai overzicht van 'the origin of the heart beat', maar verschaft geen zekerheid over het ontstaan of introductie van de term geleiding met betrekking tot de functie van de AV-knoop. De term AV-geleiding en datgene wat men zich daarbij voorstelt, zijn weliswaar stevig geworteld in de pathofysiologie van het hart, echter zonder dat de aard of herkomst van het begrip geheel duidelijk is.