Measuring immigrant integration : diversity in a Dutch city

Abstract

In 1994 heb ik, samen met collega's van de Universiteit Utrecht, surveyinterviews gehouden onder bewoners van de stad Haarlem. De gemeente Haarlem wilde het minderhedenbeleid van nieuwe impulsen voorzien, en onze opdracht was om daarover ideeën te verzamelen van allerlei Haarlemmers. Onze bevindingen hebben wij - met veel citaten en cijfermateriaal - als drie concurrerende visies op de multiculturele stad gepresenteerd (Reinsch e.a., 1995). Naar onze mening zou de lokale overheid een keuze uit deze visies moeten maken om een consistent beleid te voeren (Kunst e.a., 1995). Na afloop van het Haarlemse project bleef echter een aantal vragen aan mij knagen. Ten eerste zat ik met de vraag of die drie visies wél zo geworteld zijn in de geest van zoveel Haarlemmers. Hadden wij bijvoorbeeld met andere vragen geheel andere visies waargenomen? Er bestaat immers een veelheid aan literatuur over de manieren waarop allochtonen en autochtonen zich wederzijds kunnen aanpassen in een stedelijke omgeving. Een conceptueel model is echter ver te zoeken, althans een model waarin de integratie van allochtonen aan lokale doeleinden van culturele diversiteit wordt gekoppeld. Met gebruik van uiteenlopende theoretische bronnen ontwikkel ik in deze studie een dergelijk model. Daarin zijn bijvoorbeeld geen drie, maar acht ideaaltypische visies op de integratie van allochtonen onderscheiden. Ik bleef me ook afvragen of een surveyinstrument mogelijk is waarmee de integratie van individuele stadbewoners gemeten kon worden. De Haarlemse interviews duurden gemiddeld 100 minuten. In die tijd vertelden stadbewoners vrij veel over hun meningen en ervaringen met de stad. Hoeveel extra tijd zouden wij nog nodig hebben om hun eigen individuele integratieprocessen adequaat in kaart te brengen? Welke factoren hadden wij beter kunnen meten, en welke lenen zich eigenlijk niet voor metingen met surveymethoden? In deze studie bespreek ik een groot aantal metingen uit de Haarlemse survey. Meer in het algemeen verken ik de mogelijkheid om de relatie tussen autochtonen en allochtonen met surveyonderzoek te doorgronden.