Belgio confederato altrimenti detto l'Olanda, delineato

Abstract

Deze kaart van Holland komt voor in een atlas, gepubliceerd in Napels door Vincenzo Coronelli in 1706. De atlas bevat stadsplattegronden, stadsgezichten en kaarten met betrekking tot de landen, die verwikkeld waren in de Spaanse Successieoorlog. De kaart is opgenomen in het hoofdstuk over de Noordelijke Nederlanden. Hoewel de titel van de kaart een juiste verwijzing naar de Verenigde Nederlanden bevat en ook de leeuw met zwaard correct is, blijkt het kaartbeeld alleen op Holland te slaan. De kaart is nog gebaseerd op de 16de-eeuwse kaart van Jacob van Deventer en vertoont dus een sterk verouderd beeld. Aangezien de Zijpe en de Beemster als droogmakerij staan ingetekend dateert het kaartbeeld uit 1612-1622, ofschoon de in 1610 ingepolderde Wieringerwaard niet is opgenomen. De kaart is gekopieerd naar de 'Carte de Hollande' van Christophe Tassin (1633), die op zijn beurt teruggaat op de ovale kaart van Abraham Goos (1616, zie elders in de collectie gedigitaliseerde kaarten van Holland en Utrecht). Bij het kopiëren maakte men de nodige fouten. Op de hier afgebeelde kaart treft men bijvoorbeeld in de Hoekse Waard het onverklaarbare toponiem 'Hanidda' aan. Deze naam nam Coronelli foutief over van Tassin, die sprak van het eveneens duistere 'Hamsda'. Tassin kwam aan deze naam door te kijken naar de kaart van Goos, die echter 'Hansdam' plaatste bij een cirkeltje aan de overzijde van de Oude Maas. Goos nam dit over van de kaart uit 1608 van Willem Jansz. Blaeu (zie elders in de collectie gedigitaliseerde kaarten van Holland en Utrecht), waar het gaat om 'H.Iansdam' ofwel Heerjansdam! Ook in de spelling van andere namen heeft Coronelli veel fouten gemaakt, zoals 'Vuick op zee' voor Wijk op Zee en 'Huesden' voor Heusden. Dat Coronelli met een dergelijke verouderde kaart voor de dag kwam, is moeilijk te verklaren. Zeker als men bedenkt, dat hij eerder een goede foliokaart van Holland in twee bladen wist te publiceren (zie elders in de collectie gedigitaliseerde kaarten). De hier afgebeelde kaart is de tweede staat van de koperplaat; ten opzichte van de eerste staat is het gegraveerde cijfer '4' rechtsboven toegevoegd.