Hollandia Comitatus

Abstract

Deze kaart van Holland verscheen in haar eerste staat in 1608, voorzien van door Claes Jansz. Visscher ontworpen decoratieve randen met kostuumfiguren en stadsgezichten. Hier afgebeeld is de derde staat, die rond 1650 door Rombout van den Hoeye (1622-1671) in Amsterdam is gepubliceerd. Ten opzichte van de eerste staat bleef het kaartbeeld ongewijzigd en was daarmee dus sterk verouderd. Zo zijn geen van de droogmakerijen in Noord-Holland op de kaart ingetekend. Het kaartbeeld ging nog steeds terug op Jacob van Deventer, maar Blaeu voegde ten opzichte van zijn eerdere kaart uit 1604 veel topografie toe. Bij tal van waterlopen zijn bruggen en dammen weergegeven, zoals de 'Holvoeterbrug' en de 'Hildam' in de verbinding van de Rotte met de Oude Rijn. Daarnaast is het aantal waterwegen toegenomen, evenals het aantal toponiemen. Voor het gedeelte van Holland boven de Oude Rijn baseerde Blaeu zich op de kaart van Joost Jansz. Beeldsnijder uit 1575, in 1608 opnieuw uitgegeven door Harmen Allertz. van Warmenhuizen. De weergave van de provincie Utrecht en het zuidoostelijke deel van Holland onder de Oude Rijn ontleende hij aan de kaart van Utrecht uit 1599 van Cornelis Anthonisz. Hornhovius. Voor de afbeelding van de Zijpe benutte hij verder de kaart van De Zijpe uit 1600 door Baptista van Doetecum. Van diezelfde graveur gebruikte Blaeu tenslotte de wandkaart van Overijssel, Friesland en Groningen voor de invulling van het Friese grondgebied. De eerste staat van de onderhavige kaart van Holland werd los uitgegeven; de tweede staat verscheen in atlassen uit 1631 en 1635 door Blaeu. De hier afgebeelde derde staat werd in losse vorm gepubliceerd. Er bestaat ook nog een vierde staat met het impressum van Justus Danckerts (1635-1710).