Caerte vanden lande ende graefschappe van Hollandt, midtsgaders het landt van Utrecht, de deelen ende houcken van andere landê annex Holl[an]t gelegê, ende tselve landt naest beleyt hebben, perfect gemaect nade jegenwoirdige situatie eñ gelegentheyt

Abstract

Deze kaart van Holland is een kopie van de Ortelius-kaart uit diens 'Theatrum orbis terrarum'. Aanwijzingen daarvoor zijn onder meer de oriëntatie op het oosten, het wapen van Holland in spiegelbeeld, de kompasroos in de Zuiderzee en de schaalstokken met passer linksonder. Ook inhoudelijk vertoont de kaart grote overeenkomsten. Graveur Saenredam heeft amper zaken toegevoegd. De enige correctie is de toevoeging van de toponiem van Breukelen, die op de kaart van Ortelius was vergeten. Met uitzondering van de plaatsnamen van de grote steden, die romein staan, hebben de toponiemen een mooie cursivering meegekregen. De kaart van Holland werd voor het eerst gepubliceerd in een kroniek van Holland en Zeeland uit 1591. Daarna is de kaart omgeven door een tekst in boekdruk gepubliceerd door Cornelis Claesz. Claesz. gebruikte de kaart tevens voor de eerste Amsterdamse uitgave van Guicciardini's beschrijving van de Nederlanden (1609). Deze uitgave wordt vanaf 1612 voortgezet door Willem Jansz. Blaeu, die de koperplaten overneemt. Door slijtage als gevolg van het frequente gebruik ontbreekt op gegeven moment de linker bovenhoek. Ondanks dit mankement blijft de koperplaat nog tot 1648 in gebruik. De hier afgebeelde kaart van Holland is gedrukt vanaf de derde staat van de koperplaat. De linker bovenhoek was toen reeds van de plaat afgebroken. Deze staat treft men aan in enkele Guicciardini-edities uit de periode 1613-1648. Kenmerkend voor de derde staat is de toevoeging van het nummer '36' rechtsonder. Het kaartbeeld veranderde niet tijdens de lange levensduur van de koperplaat.