Bescrivinge van dat vermarde en vruchtbaer graefschap van Hollant met dat geheele landt van Utrecht, dese landen sin eertiets bij den ouden Romeinen Batavia genaemt geweest, waer af dat het landt tusschen den Rhin ende de Wael noch tertiet den naem Betue behouden heeft, want gelick men noch tegenwordich sien can dat den Rhin in voerleden tijden doer Utrecht ende de stadt Leijden also sijnen cours oft loop aldaer inde zee genomen heeft, bij dat huus te Bretta, waer vã noch somige rowinen oft oude muragien inde zee liggê die welcke bij onsen tydê dry mael gesien sin te wetê int jaer 1520 eñ 1552 1562

Abstract

Hoewel Gerard de Jode de eerste staat van deze kaart (afgebeeld is de derde staat) toeschrijft aan de Italiaan Michael Tramezini, heeft hij toch waarschijnlijk de gewestkaart van Jacob van Deventer nagevolgd. Al in 1565 publiceerde De Jode een op Van Deventer gebaseerde kaart van Holland, die hij weer gebruikte voor de hier afgebeelde kaart. Nieuw ten opzichte van Van Deventer en Tramezini is de weergave van 'Die Haken', een zandbank ter hoogte van Texel. De kaart van Holland nam De Jode op in zijn atlas 'Speculum orbis terrarum' (1578). Zoals gezegd is de hier afgebeelde kaart de derde staat van de koperplaat. Ten opzichte van de eerste en tweede staat is met behulp van een koperplaatje een nieuwe titel toegevoegd. Hiervan is de tekst gelijk aan het tekstblok op de nieuw gegraveerde kaart in het 'Speculum' uit 1593. Andere veranderingen betreffen de verwijderingen van de toeschrijving aan Tramezini, het impressum van De Jode en de vermelding van het privilege. Het kaartbeeld bleef onveranderd. De afdruk van de derde staat vertoont twee scheuren middenboven en rechtsonder. Alles wijst dus op een latere uitgever, die de inmiddels versleten koperplaat opkocht en de kaart afzonderlijk publiceerde. De met atlastekst bedrukte keerzijde (XXXIII Hollandiae Comitatus) doet echter anders vermoeden. Atlassen met deze kaart zijn echter niet bekend en ook in losse vorm is dit het enig bekende exemplaar.