Hollandt

Abstract

Deze kaart komt voor in de zakatlas 'Epitome', die vanaf 1577 in Antwerpen verscheen. Afgebeeld is hier de kaart uit de Italiaanse editie uit 1593. Het 'Epitome' is een verkleinde versie van Abraham Ortelius' 'Theatrum orbis terrarum'. Filips Galle nam voor deze uitgave in zakformaat het initiatief. Hij ontwierp de kaarten en graveerde ze. Ook verzorgde hij de uitgave, terwijl Christoffel Plantijn de atlas drukte. Commercieel gezien was de zakatlas een groot succes. Er verschenen Nederlandse, Franse, Latijnse, Engelse en Italiaanse edities. In 1595 verving men de kaart van Holland door een nieuw gegraveerde (zie elders in deze collectie van kaarten van Holland en Utrecht). Galle publiceerde een laatste editie van het 'Epitome' in 1603. Inmiddels was in 1601 een concurrerende uitgave door de Antwerpse uitgever Johannes Keerbergen op de Markt gekomen. De koperplaten van beide uitgaven belandden uiteindelijk bij Joan Baptista Vrients, die daarop de Galle-editie staakte. De Keerbergen-editie bleef hij echter voortzetten tot 1612. Daarentegen werden de Galle-platen tot tweemaal toe in Italië gekopieerd (eveneens opgenomen in deze collectie van kaarten van Holland en Utrecht). Inhoudelijk berust de kaart van Holland in het 'Epitome' op de grote kaart in Ortelius' 'Theatrum', hoewel er met behulp van andere bronnen veel veranderingen zijn aangebracht. De oriëntering van de kaart is anders. In het Koegrasgebied staan enkele meertjes ingetekend; een fout, daar het juist de hogergelegen gebieden betreft. In het zuiden van Holland staat het westelijk gedeelte van de Hoekse Waard nog als water of ondiepte weergegeven; het eiland Putten ontbreekt geheel. Opmerkelijk is de vermelding van 'Den olden slaper' en 'Den nieuwen slaper' in de Noordzee ter hoogte van Alkmaar. De kaart is echter te klein om beide slaperdijken nabij de Hondsbossche Zeewering te tonen. Niettemin is het een van de vroegste kartografische vermeldingen van beide dijken.