Palimpsest : langzaam denken, over actorschap en revolutie

Abstract

Palimpsest. Slow Thinking, on Agency and Revolution. This dissertation advocates for the application of psychoanalytical methodology in the humanities and develops a theory of subversive agency and change. At the same time, the book gives an introduction to (the works of) Teresa of Avila and Sigmund Freud. They are not treated as case studies, but as partners in a process of transformation. The research shows in detail how Freud and Teresa develop a subversive agency that can not be defined as revolutionary according to the Enlightenment tradition. Only a careful remembering, repeating and reworking, in close connection to a certain praxis, can alter neo-colonial, patriarchal styles of thinking. Change is acknowledged as slow change and the new is created via accompanying 'slow' methods. The epistemological and methodological aspects of this endeavor, where science/scholarship becomes a dialogical practice, are elaborated in detail and linked with what Michel Foucault has labeled ‘genealogy’. Genealogy requires, similar to the psychoanalytic talking cure, a historical lens that is able to deconstruct the evolutionary perspective and enables inter-generational dialogues. Thus, a non-dualist, non-rationalist, materialist subject theory is formulated, in the tradition of Montaigne and Diderot, beyond the postmodern declaration of ‘the death of the subject’. The anti-humanist position is denounced. In an allusion to Hume, Freud and Derrida, the subject is described as a bundle of forces or drives, or as the place were, unconsciously, all kinds of (symbolic, structural, biological) agencies meet. Palimpsest. Langzaam denken, over actorschap en revolutie. Dit proefschrift pleit voor de toepassing van psychoanalytische methoden in de geesteswetenschappen en ontwikkelt een theorie over subversief actorschap en verandering. Bovendien geeft het een introductie tot (het denken van) Teresa van Avila en Sigmund Freud. Deze verschijnen als partners in een veranderingsproces. Het onderzoek laat zien hoe Freud en Teresa een vorm van subversief actorschap ontwikkelden via herinneren, herhalen en doorwerken, in nauwe samenhang met een praktijk. Dit kan neokoloniale, patriarchale denkstijlen veranderen. Verandering is hier langzaam, en het nieuwe ontstaat via bijbehorende langzame methoden, zoals bij de slow food en slow fashion beweging. Verder wordt een non-dualistische, non-rationalistische, materialistische subjecttheorie geformuleerd, in de traditie van Montaigne en Diderot, voorbij de postmoderne 'dood van het subject'. Een anti-humanistische posititie wordt afgewezen. In een verwijzing naar Hume, Freud en Derrida verschijnt het subject als een bundel van krachten of driften, of als een plek waar, onbewust, allerlei soorten van (symbolische, structurele, biologische) 'agencies' elkaar treffen.