De jigsaw als alternatief voor PGO in een cursus Metabolisme en Voeding

Abstract

Greep krijgen op domeinen waar zeer veel feiten bestaan die ook nog op vele manieren met elkaar verknoopt zijn, is lastig. PGO is een goede werkvorm, maar hier werken taken als ijsbergen: er blijkt zoveel relevante en samenhangende informatie opgeroepen te worden dat individuele studenten er onder bezwijken. Bij het departement Farmaceutische Wetenschappen van de Universiteit Utrecht geldt dit voor de cursus Metabolisme en Voeding. Daarom is een alternatieve werkvorm onderzocht: de jigsaw-methode. Doel was een acceptabele onderwijsvorm vinden die zowel het leren van studenten effectief ondersteunt als efficiënt is wat betreft de inzet van docenten. Methode In de cursus Metabolisme en Voeding (2e jaar Farmacie, seizoen 2004-2005) werden de studenten (N=117) ingedeeld in jigsaw-groepjes (groepsgrootte zes). Elke student krijgt voorafgaand aan een groepsbijeenkomst een eigen opdracht die middels zelfstudie moet worden uitgewerkt. De groep komt vervolgens bij elkaar om enkele grotere vervolgopdrachten te maken, waarvoor elke student, na adequate voorbereiding, een stukje van de puzzel in zijn of haar bezit heeft. De gevonden informatie wordt uitgewisseld en in samenhang geplaatst. In een periode van vier weken vinden acht groepsbesprekingen plaats; daarna volgt een toets. Vier groepjes vormen samen een werkcollegegroep onder supervisie van één docent. Alle werkcollegegroepen zijn geobserveerd. Individuele en groepsopdrachten zijn nader geanalyseerd. Participatie van studenten is bijgehouden. Interviews zijn gehouden met de onderwijsontwerpers, de begeleiders en studenten. Een vragenlijst met 49 items (5-punts Likertschaal), vooral gericht op studentwaardering van deze onderwijsvorm is geconstrueerd en afgenomen (respons 90%) kort na de toets. Studentmeningen zijn gecorreleerd met participatiegraad en toetscijfer. De docentbelasting is vastgesteld. Resultaten Positieve resultaten zijn: hoge opkomst en taakgerichtheid studenten; hoog slaagpercentage (72%); laag beslag op begeleidingstijd. Kenmerken van effectieve groepsopdrachten zijn vastgesteld. Verdere analyses laten zien dat een hoge participatiegraad positief correleert met het toetsresultaat, maar de over-all tevredenheid over deze werkvorm is opvallend laag. Als illustratie de score op het item “Ik vind dit een plezierige manier van studeren (1=’geheel oneens’; 5= ‘geheel eens’)”: 2,29, met s.d.=1,2. Studenten met een relatief laag toetsresultaat zijn het meest tevreden over deze werkvorm, terwijl er bij de betere studenten een negatieve correlatie tussen ervaren wederzijdse afhankelijkheid en waardering voor deze vorm is. Conclusie De jigsaw werkvorm is een goed alternatief voor PGO bij uitgebreide en sterk samenhangende inhoudsgebieden. Studenten zijn actief en behalen goede resultaten. De docentbelasting is beperkt. Maar de studiemotivatie heeft een extrinsieke component: Studenten voelen zich op een onplezierige manier afhankelijk van medestudenten: dit zet hen echter wel aan tot zelfstudie.