Teveel van het goede, de dubbele moraal van een over-gepedagogiseerde samenleving

Abstract

Wie zich zorgen maakt over de moraal van de jeugd moet niet in de eerste plaats kijken naar onderwijs en opvoeding, maar naar de wereld van de volwassenen, naar de dragende moraal van de samenleving. Daarbinnen worden onze kinderen groot. Onderwijs en opvoeding zijn slechts instrumenten in het doorgeven van die moraal. De samenleving moet de jeugd een oprechte moraal voorleven. Dat wil in onze tijd zeggen dat ze vraagtekens moet durven zetten bij haar eigen moraliteit. Daarmee is het een zaak van maatschappelijk en politiek belang. Volwassenen kunnen daarbij onmogelijk blijven staan bij het opnieuw accentueren van het belang van waarden en normen op zich. Ze zullen kleur moeten bekennen en duidelijk moeten maken om welke normen en waarden het dan wel gaat. Ze moeten hun eigen politieke en maatschappelijke handelen tegen het licht durven houden en zich de vraag stellen of daaraan inderdaad de waarden ten grondslag liggen die we ook aan onze kinderen mee zouden willen geven. De zogenaamde ‘pedagogische opdracht’ die zo graag wordt doorgeschoven naar het domein van onderwijs en opvoeding is daarmee een opdracht voor de samenleving in haar volle breedte.