Blad IV [van de kaart] Holland, Zeeland en Westfriesland in 1300 [uit de] Geschiedkundige atlas van Nederland

Abstract

Als geen ander heeft ook Anton Albert Beekman (1854-1947) zich beziggehouden met de gedetailleerde reconstructie van West-Nederland in de Middeleeuwen, op basis van oude kaarten en andere bronnen. Van 1909 tot 1938 (publicatie begon pas in 1913) was hij zowel de redacteur en de kartograaf van alle 185 kaartbladen van de ‘Geschiedkundige Atlas van Nederland’, waaraan een heel team van geleerden onder wie de historicus P.J.Blok meewerkte. Wat dat betreft was het, qua opzet, een voorloper van de nationale atlas (zie elders in deze collectie gedigitaliseerde kaarten). De reconstructie, die hier wordt afgebeeld, is die van Holland, Zeeland en West-Friesland in 1300, met een globale grondsoortenindeling (pas door de uitgifte van de ‘Bodemkaart 1:50.000’ na 1960 zouden de resultaten van deze reconstructies in detail worden bijgesteld) en een overzicht van de op dat moment in bronnen genoemde steden, dorpen en dijken. Dit kaartfragment laat de Groote Waard zien, een gebied dat tijdens de Allerheiligenvloed van 1421 overstroomde en waarvan alleen het Eiland van Dordrecht behouden bleef. Dankzij de bronnenstudie der historici is de kaart goed gedocumenteerd en is als zodanig een voorbeeld van nauwgezette reconstructie, in tegenstelling tot de meer globale eerdere pogingen. Vergelijk deze kaart met de historische kaarten van de Nederlanden door Pieter van den Keere (1617), door Menso Alting (1697) en door Arend Fokke Simonsz. (circa 1785), die eveneens in deze collectie van gedigitaliseerde thematische kaarten zijn opgenomen.