Geschiedkundige kaart der Nederlanden

Abstract

Evert Maaskamp (1769-1834) was graveur en uitgever te Amsterdam, bekend van de productie van stadsplattegronden en topografische overzichtskaarten gebaseerd op het werk van Krayenhoff. In 1830 bracht hij deze geschiedeniskaart uit van de Nederlanden, een object voor latere kritiek. Met name bij Mees (zie elders in deze collectie gedigitaliseerde thematische kaarten), die zelf ook zijn geschiedenisatlas aan de regerend vorst had opgedragen: ‘Het is voorzeker de bekende welwillendheid van onzen overledenen Koning geweest, die hem de vergunning deed schenken; want zijn wapenschild is ongenoegzaam om de feilen van het onder zijne bescherming gestelde te dekken. Het is een gekleurde kaart van het Koningrijk dier dagen. Het historische bestaat enkel daarin, dat, overal waar slagen voorvielen, tentjes en naar het schijnt, vechtende mannetjes geplaatst zijn, met jaartallen; of menigte door elkander dwarrelende vloten als insecten. Nog andere teekenen zijn er, als voor keizers, Koningen, Prinsen, enz., waarvan de bedoeling niet regt duidelijk is. Veel zullen de vorstelijke oogen hebben uitgestaan, zoo die kaart hun een voorwerp van ontcijfering geweest is.’ De kaart is inderdaad slecht leesbaar en dat gaat terug op een verkeerd besef van wat met symbolen op thematische kaarten kan worden gerealiseerd, zoals dat ook bij de ‘Choro-mineralogische kaart van het Koningrijk’ het geval was. Daardoor komen we niet verder dan dat een concentratie van symbolen, hetzij op land of ter zee, aangeeft dat daar in het verleden behoorlijk gevochten zal zijn. Er blijkt geen structuur uit, die aangeeft in welke periode welke gebieden vooral bij de oorlogsvoering betrokken waren, want de jaartallen staan daarvoor ter weinig duidelijk aangegeven. Omdat de kaart in zijn tijd een belangrijk product was van een invloedrijke uitgever (op het Damrak in Amsterdam gevestigd), is hij hier toch opgenomen. Interessant is dat de kaartkritiek toch ook al in de 19de eeuw zo volwassen was, dat dit soort producten aan de kaak werden gesteld.