Verspreiding van de bevolking in Nederland : (exclusief de bevolking in verspreide huizen)

Abstract

Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) heeft de resultaten van de 13de Algemene Volkstelling van 31 mei 1960 op voorbeeldige wijze gekarteerd, op een aantal overzichtskaarten op de schaal 1:400.000. Het was de eerste keer dat met dit detail de verspreiding van de bevolking weergegeven werd en dat heeft geleid tot een goed beeld van de patronen van de bewoning: het karakter van de geconcentreerde bebouwing versus die van de dijk- of wegdorpen komt er heel goed op tot uitdrukking. Het karteringsprincipe is dat van de stippenkaart. Op basis van de uitkomsten van de volkstelling voor de telgebieden der gemeenten en de topografische kaart waarop de ligging van de woonhuizen kon worden nagegaan zijn stippen geplaatst in zes grootte-klassen. Met die symbolen is de werkelijke bevolkingsverdeling per telgebied zo goed mogelijk gemodelleerd : bij Groningen, dat in 1960 ongeveer 150.000 inwoners had is de bevolking weergegeven met één symbool voor 100.000, 4 van 10.000 en drie van 1.000 en die stippen zijn zó geplaatst dat de richting waarin de bevolking uitwaaiert, richting Haren of Paterswolde, ook goed uitkomt. De kaart is ook een van de eerste die werd opgenomen in de nationale atlas, de ‘Atlas van Nederland’, die van 1961-1978 verscheen (zie elders in deze collectie gedigitaliseerde thematische kaarten).