Tafel 12 : Geographisch-statistische Darstellungen der Niederlande

Abstract

De aardrijkskundeleraar Johan Kuyper heeft voor publicatie van zijn eerste thematische kaarten van het land een buitenlands medium gezocht: het gerenommeerde tijdschrift ‘Petermanns geographische Mitteilungen’ dat in Gotha bij uitgeverij Justus Perthes, bekend van de ‘Stieler’s Handatlas’, verscheen. Samen vormen ze, ondanks de eenvoudige middelen, een voor die tijd ongekend compleet beeld van de Nederlandse economie. Hij past hierbij bijna overal de methode van de choropleet toe (alleen niet bij de administratieve indeling, kaart 1) en het geologische overzichtskaartje (kaart 5), op sommige plaatsen aangevuld met een begin van de proportionele methode: kleine en grote fabriekssteden of handelsplaatsen zijn onderscheiden door kleine en grote stippen. De beginnende mechanisering in de nijverheid drukt hij uit met een kaartje van het aantal geïnstalleerde paardenkrachten (van de stoommachines) per vierkante geografische mijl (7,4 x 7,4 = 55 vierkante kilometer). Het belang van de handel wordt aangegeven door het aantal per inwoner per provincie aangelande tonnen goederen te visualiseren. Het vee en de gewassen worden uitgedrukt per bunder, ongeveer gelijk te stellen aan een hectare. Zes jaar later zal Kuyper een volwassen atlas uitbrengen, waarin hij van het provincieniveau naar gemeenteniveau afdaalt (zie de bevolkingsdichtheidkaart uit de 'Natuur- en staatshuishoudkundige atlas van Nederland', 1863, die in de collectie gedigitaliseerde thematische kaarten is opgenomen).