Bescriuinge der diepte vant Sparen beginnende van die ton tot Sparendam toe ende die diepte is of gestipt ende is gelegen tusschen die stipgis ende daer in die diepte geteijkent bij voeten ende is gepaeilt ende betrocken an[n]o 1584 in november

Abstract

Het bijzondere van deze kaart van het Spaarne is de weergegeven stippellijn in het water, die een diepte aangeeft van zeven voet. Het is daarmee de eerste kaart ter wereld, waarop isolijnen (lijnen die punten met een gelijke waarde met elkaar verbinden) staan aangegeven, De schaal is circa 1:17.000. Het is een met waterverf ingekleurde pentekening op perkament, waarop deze dieptelijn van bijna twee meter als het ware de vaargeul voor dieper gelegen schepen begrenst. Volgens professor J.E. Romein heeft Bruinsz. in de volgende editie van deze kaart de dieptelijn weggelaten en vervangen door 44 dwarsraaien met dieptecijfers. Tegenwoordig worden er dagelijks miljoenen kaarten gegenereerd, vooral weerkaarten, die gebruikmaken van de isolijnentechniek om het verloop in waarde van een continuum (hoogte onder of boven het zeeoppervlak, luchtdruk, temperatuur, etcetera) aan te geven, die dus allemaal op deze uitvinding van Bruinsz. teruggaan. De tekst op de kaart vermeldt: ‘Bescriuinge der diepte vant Sparen [= Spaarne] beginnende van die ton tot Sparendam toe ende die diepte is of gestipt ende is gelegen tusschen die stipgis ende daer in die diepte geteijkent bij voeten ende is gepaeilt ende betrocken an[n]o 1584 in november bij mijn Pieter Bruinsz. gesworen lantmeter van Rijnlant en Kermerlant [= Kennemerland]’. In zijn publicatie geeft Romein ook een moderne weergave van de inhoud van de kaart.