De verbeelding van terreur : Dostojevski, Coetzee en Houellebecq

Abstract

Wat kan literatuur bijdragen aan onze kennis van de wereld, en dan nog wel op zo'n actueel en veel besproken gebied als terreur? Mijn antwoord is dat literatuur de menselijke conditie en menselijke verhoudingen onderzoekt, niet op een statistisch verantwoorde manier, maar op basis van persoonlijke ervaring. Schrijvers vertrouwen meer op intuïtie dan op algemeen aanvaarde kennis. Daarom wordt in de theoretische beschouwingen over literatuur - in de oude poëtica's, maar ook in moderne wetenschappelijke publicaties - meestal het standpunt ingenomen dat literatuur verschilt van geschiedenis, of van haar moderne zuster, de sociologie. Literatuur zou dichter bij de filosofie staan. Ook wordt wel betoogd dat de primaire functie van literatuur van linguïstische aard is: literatuur zou op een artistieke manier uitdrukking geven aan zaken die tot aan dat moment onbekend of verkeerd begrepen waren, of althans zo niet eerder onder woorden waren gebracht. De opvatting van literatuur als een kunst die gebruik maakt van verbale middelen, spreekt mij bijzonder aan en is steeds leidraad geweest bij mijn wetenschappelijke werk. Laat mij deze opvatting kort toelichten.