De constructie van China op de Nederlandse televisie: een retorische analyse naar de beeldvorming van China in de VPRO documentaire HONGKONGS NIEUWE HELDEN

Abstract

In dit eindwerkstuk geef ik antwoord op de onderzoeksvraag: “Hoe construeren retorische middelen een perspectief op de overheid van de Volksrepubliek China in de documentaire HONGKONGS NIEUWE HELDEN?” Om deze vraag te beantwoorden sluit ik me aan bij de theorie van Bill Nichols, een van de sleutelauteurs op het gebied van documentaires. Nichols ziet documentaires als representaties die door retorische strategieën een perspectief op de wereld construeren. Dit gebeurt dankzij de voice van de documentaire, een concept dat Nichols beschrijft als het perspectief van de filmmaker en zijn relatie tot de wereld. Vanuit deze theorie analyseer ik HONGKONGS NIEUWE HELDEN, een documentaire waarin voormalige China-correspondent Floris-Jan Van Luyn door middel van persoonlijke verhalen en bekende stereotypen over China zijn perspectief op de Hongkongprotesten met de kijker deelt. Door het uitvoeren van een retorische analyse kan ik antwoord geven op mijn onderzoeksvraag. In mijn analyse focus ik op drie retorische strategieën van een tekst volgens de klassieke retorica die Nichols uiteenzet, namelijk invention, arrangement en style. In HONGKONGS NIEUWE HELDEN gaat Van Luyn in op de Hongkongprotesten in 2019, waarin hij duidelijk opkomt voor de kant van de protesterende Hongkongers die opstaan tegen de controle van de Chinese overheid. Van Luyn laat vier demonstranten aan het woord die vertellen over hun redenen om te protesteren en hun ervaringen. De meningen en ideeën van de demonstranten worden verdedigd door de argumenten van Van Luyn en expert Martin Lee. Dit resulteert in het perspectief waarin Hongkong en China van elkaar gescheiden worden. Hierbij wordt Hongkong erkend als een land met een westerse cultuur waar de inwoners vrijheid, democratie en een rechtstaat willen. China wordt daarentegen weergegeven als een land met een autoritair regime waar alles draait om geld en macht. Uit mijn retorische analyse blijkt dat Van Luyn verschillende retorische middelen gebruikt om de kijker van dit perspectief te overtuigen, en hierbij terug valt op bekende stereotyperingen van China en de Chinese overheid.